Ο ζωγράφος του μήνα. Pablo Picaso. Ένας φοιτητής συναντάει την Guernica

Αυτή είναι η Guernica, το διασημότερο, ίσως, έργο του Picaso, που μ' αυτόν τον πρωτοποριακό τότε τρόπο κατήγγειλε το βομβαρδισμό, στον ισπανικό εμφύλιο, της ομώνυμης βασκικής πολιτείας.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 είχα ταξιδέψει στην Ισπανία. Η Guernica του Picaso φιλοξενούνταν στο μεγαλύτερο τότε μουσείο της Μαδρίτης, το Prado. Της είχαν αφιερώσει όλο το τμήμα μιας νέας πτέρυγας του μουσείου. Έπρεπε μάλιστα να έβγαζες πρόσθετο εισιτήριο, αν ήθελες να τη δεις. Θυμάμαι, είχα απορήσει αλλά και εκνευριστεί: " Ολόκληρο τμήμα του μουσείου για έναν πίνακα; Και τόση εκμετάλλευση από την αναγνωρισιμότητά του; Επειδή του ήρθε του Picaso, κάποτε, να σχεδιάσει ό,τι ασυναρτησία του κατέβηκε στο μυαλό; " Τέτοια σκεφτόμουνα.
Όχι μόνο ασυναρτησίες δεν ήταν, αλλά ο τρόπος έκθεσης του έργου μου ανέτρεψε άρδην τη μέχρι τότε αντίληψή μου για τη μοντέρνα τέχνη. Η Guernica, ένα έργο πολύ μεγάλων διαστάσεων ( κάπου 13Χ8m), δέσποζε σε μία αίθουσα. Αλλά, η αίθουσα αυτή ήταν η τελευταία. Μέχρι να φτάσεις, περνούσες από άλλες μικρότερες, όπου εκθέτονταν οι μελέτες, τα προσχέδια, οι πειραματισμοί του ζωγράφου για την κάθε μορφή που περιλαμβάνεται στην Guernica. Οι αποσπασματικές μορφές του έργου, διαμελισμένα σώματα ανθρώπων και ζώων, αντικείμενα, δουλεμένα και ξαναδουλεμένα, γραμμές που δοκιμάζονται σε όλες τους τις κινήσεις, άπειρες σπουδές των κομματιών του έργου, ένας εντυπωσιακός όγκος δουλειάς, για να φτάσει μέχρι το ποθητό αποτέλεσμα.

Και μετά, στην τελευταία αίθουσα, η θέαση του πίνακα, που καταφέρνει να σου δώσει τόσο άμεσα το παράλογο και φρικιαστικό που είναι ο πόλεμος.
Έκπληξη κι ανατροπή στα μάτια του νεαρού αμφισβητία της μοντέρνας τέχνης. Την αρχική έμπνευση του καλλιτέχνη ακολουθεί δουλειά, αγώνας με την ύλη, πάλη με τη μορφή.
Ήθελα να αναφέρω την εμπειρία αυτή, συμβολή στο αφιέρωμα του μήνα στον Picaso, και υπόμνηση στη σημασία του τρόπου που στεκόμαστε κάθε φορά απέναντι σε ένα έργο τέχνης.

Σήμερα, άνοιξη του 2008, στο μουσείο Reina Sofia της ισπανικής πρωτεύουσας φιλοξενείται η μεγαλύτερη έκθεση που έχει αφιερωθεί ποτέ στον Ισπανό καλλιτέχνη. Παραθέτουμε τις πληροφορίες από το Βήμα της Κυριακής, 23-3-2008.

ΜΑΔΡΙΤΗ
ΠΙΚΑΣΟ ΕΝ ΑΦΘΟΝΙΑ

" Η ανάγνωση"

Αντάξιο επιστέγασμα της απέραντης δόξας του Πάμπλο Πικάσο (1881-1973), του πλέον συζητημένου ζωγράφου του 20ού αιώνα, και του μεγαλύτερου κατά την άποψη πολλών, φαίνεται ότι είναι η τωρινή έκθεση έργων του στο Μουσείο Reina Sofia της ισπανικής πρωτεύουσας. Η έκθεση χαρακτηρίζεται η μεγαλύτερη που του έχει αφιερωθεί ποτέ, με 460 έργα (τα 430 από το παρισινό Μουσείο Πικάσο), σε 4.000 τετραγωνικά μέτρα, που η επίσκεψή τους απαιτεί τρεις ώρες με βάδισμα πορείας, και με το ρεκόρ των 10.000 επισκεπτών ημερησίως την πρώτη εβδομάδα. Ο αριθμός των εκτιθέμενων έργων φαίνεται μεγάλος, όχι και τόσο όμως αν συγκριθεί με το σύνολο των 70.000 που άφησε πίσω του ο ζωγράφος όταν έφυγε από τη ζωή. Οι αριθμοί αυτοί έρχονται σε πλήρη αντιστοιχία με τα όσα είχε πει ο ίδιος ο Πικάσο για τον τρόπο με τον οποίο εργαζόταν: «Ζωγραφίζω όπως άλλοι γράφουν την αυτοβιογραφία τους. Εχω την εντύπωση ότι ο χρόνος τρέχει όλο και πιο γρήγορα. Είμαι σαν ένα ποτάμι που κυλάει συνεχώς παρασύροντας μαζί του δέντρα ξεριζωμένα από το ρεύμα, ψόφιους σκύλους, κάθε λογής σκουπίδια και ακαθαρσίες που όλο και πληθαίνουν. Τα παρασύρω όλα αυτά και συνεχίζω». Στην έκθεση είναι φυσικά παρόντα πολλά από τα διάσημα έργα του Πικάσο, από τις εμβληματικές Δεσποινίδες της Αβινιόν ως τη θρυλική Γκερνίκα, καρπό της οργής του καλλιτέχνη για τον βομβαρδισμό της μικρής βασκικής πόλης από τα γερμανικά αεροπλάνα κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο.
Ως τις 5 Μαΐου.