Ο Γιάννης Ρίτσος και οι διαρρήχτες του ήλιου

Πάνε 47 χρόνια. Και μια βιαστική παρατήρηση συμπτωμάτων της σημερινής καθημερινότητάς μας οδηγεί στο θλιβερό συμπέρασμα ότι ξεχνάμε εύκολα. Και η λήθη στρώνει γόνιμο έδαφος στην παραποίηση. Απερίσκεπτα και ανενδοίαστα μπορούν κάποιοι να προφέρουν σήμερα άθλια ονόματα, να σχηματίζουν σύμβολα ντροπής, να μεταποιούν την παλιά φρίκη –η Μνήμη, η Ιστορία κλεισμένες στο υπόγειο.

            Η δικτατορία του 1967 φυλάκιζε, εκτόπιζε, συλλάμβανε, βασάνιζε με το έτσι θέλω, αυθαίρετα καταπατώντας και ευτελίζοντας βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, και καθώς το σχολείο μας είναι δίπλα στον παλιό Ιππόδρομο, όπου τις πρώτες μέρες μετά το πραξικόπημα κρατήθηκαν κάπου 10.000 άνθρωποι, για να προωθηθούν αργότερα στα ξερονήσια  της εξορίας, θυμάμαι  το μάθημα του ποιητή Γιάννη Ρίτσου. Μάθημα αξιοπρέπειας, γενναιότητας, αντίστασης, ακεραιότητας, όταν σαν άλλος Σωκράτης αρνήθηκε να κρυφτεί για να αποφύγει τη σύλληψη για τις ιδέες του.

            Να πώς μας περιγράφει η Αγγελική Κώττη στο εξαιρετικό της βιβλίο «Γιάννης Ρίτσος ένα σχεδίασμα βιογραφίας» τη σκηνή: « Όταν σου χτυπούν την πόρτα μέσα στη νύχτα σε τέτοιους καιρούς, δεν είναι σίγουρα  ο γαλατάς. Αξημέρωτα πήγαν στο σπίτι της οδού Παπαναστασίου 56 οι φίλοι που είδαν τα τανκς στο κέντρο της Αθήνας, και τον συμβούλεψαν να φύγει. Αρνήθηκε. Άνοιξε την έτοιμη γι’ αυτές τις περιπτώσεις «βαλίτσα της εξορίας» με τα στοιχειώδη ( δυο αλλαξιές, ξυριστικά, κάποια εντελώς απαραίτητα μικροπράγματα), την επιθεώρησε και περίμενε. Δεν ήθελε να ζει καταζητούμενος, να τρέμει με το άνοιγμα της πόρτας, με τον ήχο των βημάτων. Εκείνοι που θα αποφάσιζαν να τον συλλάβουν, θα αναλάμβαναν την ευθύνη για την πράξη τους. Σαν όμηρος, θα ήταν και σύμβολο. Το πρωί που έφτασε η αστυνομία, τον βρήκε έτοιμο. Δυο λεπτά, να φορέσει το σακάκι του κι έρχεται.» ( εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1996, σελ. 145)

            Πάνε 47 χρόνια. Αλλά οι διαρρήκτες του ήλιου κυκλοφορούν και στις μέρες μας.

Διαρρήχτες του ήλιου

δεν είδαν ποτέ τους πράσινο κλωνάρι

δεν άγγιξαν φλογισμένο στόμα

δεν ξέρουν τί χρώμα έχει ο ουρανός

Σε σκοτεινά δωμάτια κλεισμένοι

δεν ξέρουν αν θα πεθάνουν

παραμονεύουν

με μαύρες μάσκες και βαριά τηλεσκόπια

με τ' άστρα στην τσέπη τους βρωμισμένα με ψίχουλα

με τις πέτρες τών δειλών στα χέρια

παραμονεύουν σ' άλλους πλανήτες το φως

Να πεθάνουν

Να κριθεί κάθε Άνοιξη από τη χαρά της

από το χρώμα του το κάθε λουλούδι

από το χάδι του το κάθε χέρι

απ' τ' ανατρίχιασμα του το κάθε φιλί

(Μίλτος Σαχτούρης, 1948)

Εἰρήνη εἶναι ὅταν...

Εἰρήνη, λοιπόν,

εἶναι ὅ,τι συνέλαβα μὲς ἀπ᾿ τὴν ἔκφραση

καὶ μὲς ἀπ᾿ τὴν κίνηση τῆς ζωῆς. Καὶ Εἰρήνη

εἶναι κάτι βαθύτερο ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ ἐννοοῦμε

ὅταν δὲν γίνεται κάποτε πόλεμος.

Εἰρήνη εἶναι ὅταν τ᾿ ἀνθρώπου ἡ ψυχὴ

γίνεται ἔξω στὸ σύμπαν ἥλιος. Κι ὁ ἥλιος

ψυχὴ μὲς στὸν ἄνθρωπο.

                               Νικηφόρος Βρεττάκος

                                      (ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ἔργο: Δυὸ ἄνθρωποι 

                                  μιλοῦν γιὰ τὴν εἰρήνη τοῦ κόσμου)

Ανάσταση, Ανάταση και Φως σε όλους μας......

φωτογραφία από εκδρομή της Περιβαλλοντικής Ομάδας στην Πάρνηθα

Απόηχοι μιας άλλης εποχής.....

....σε ένα χώρο αγαπημένο σε όλους σήμερα!

Είναι Τρίτη 8 Απριλίου, μέρα ανοιξιάτικη, χλιαρή με λίγα σύννεφα και αρκετό ήλιο,

ό,τι πρέπει για βόλτες. Είναι  η μέρα που  η Β Λυκείου του σχολείου μας επισκέφτηκε το Μουσείο του φωταερίου στο Γκάζι.

 Η λειτουργία  του ξεκινάει το 2013 και μέσα από 13 σταθμούς περιήγησης, επιχειρεί να μας γνωρίσει το εργοστάσιο του φωταερίου που λειτούργησε στην Αθήνα από το 1857 μέχρι το 1984, οπότε οι φούρνοι του έσβησαν οριστικά.

παλιότερα .....

...και σήμερα!

Για την ιστορία του,  μαθαίνουμε στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://www.technopolis-athens.com/web/guest/museum

Το σίδερο πρωταγωνιστεί σήμερα εδώ, σκληρό και παγωμένο, θυμίζοντας δύσκολες εποχές για τους εργάτες, που δούλευαν μέσα στη ζέστη και τις αναθυμιάσεις,

εκεί που κάποτε αποθηκευόταν φωταέριο

 όμως ο χώρος έχει ζωντανέψει,  είναι πια  η Τεχνόπολις του Δήμου της Αθήνας,

 τον ζεσταίνουν οι άνθρωποι που έχουν εγκαταστήσει ραδιοφωνικό σταθμό, φιλοξενούν εκθέσεις,

 οργανώνουν συναυλίες .

μπροστά στα μηχανήματα ελέγχου του φωταερίου

Τα μηχανήματα, οι φούρνοι, το χημείο, οι αποθήκες όπου φυλασσόταν το  αέριο, αλλά και η κοινωνική και πολιτιστική ζωή των εκατοντάδων εργατών και  εργαζομένων στο εργοστάσια παρουσιάζονται από εθελοντές ξεναγούς

αναμνήσεις από το χημείο

εντυπωσιάζουν σήμερα οι σωλήνες καθαρισμού του φωταερίου

και δίνουν άλλη διάσταση σε ένα χώρο όπου μάλλον θα ξαναβρεθούμε συχνά

στην καρδιά της Πόλης της Αθήνας.

Υ.Γ. Αφιερωμένο με αγάπη στον Μανώλη τον Καπετανάκη που μας συντρόφεψε σε όλες τις εξορμήσεις μας φέτος και από του χρόνου θα στρέφει το βλέμμα πιο συχνά στα αγαπημένα του άστρα.

"Εζήτησα να ξυπνήσω ψυχές ικανές"

 στην Έλενα, την Πωλίνα, το Σπύρο, τον Αλέξανδρο, 

την Αλκμήνη, την Κατερίνα, την Έλλη,  στους πρώην μαθητές μας που σπούδασαν και σπουδάζουν 

στους τομείς  της εκπαίδευσης κρατώντας άσβεστα τα οράματά τους για ένα καλύτερο σχολείο

Όταν ακόμα σπούδαζα, έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο που έγραψαν το 1976 γυναίκες που 50 χρόνια πριν είχαν δάσκαλο το Μίλτο Κουντουρά. 

Πριν το διαβάσω είχα κιόλας γοητευτεί: Τι είναι εκείνο σε ένα δάσκαλο που μπορεί να κάνει τους μαθητές του πενήντα χρόνια μετά να τον θυμούνται και να τον μνημονεύουν;

Ο Μίλτος Κουντουράς δεν ήταν απλώς ένας εμπνευσμένος παιδαγωγός. Το εκπαιδευτικό του όραμα, σε πείσμα των καιρών και των αντίξοων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών που επικρατούν, προσπαθεί να το θέσει σε εφαρμογή όταν αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Διδασκαλείου Θηλέων Θεσσαλονίκης (1927-1930). 

(φωτ. από sites.google.com)

Πρωτοποριακές για την εποχή ιδέες, ριζικά αναμορφωτική εκπαιδευτική προσπάθεια, γρήγορα και θεαματικά αποτελέσματα ( μπορείτε να διαβάσετε λεπτομέρειες για το Σχολείο που "έχτιζε" και εδώ). 

Πώς απαντάει το σύστημα; Η δουλειά του υποσκάπτεται, συκοφαντείται, ο ίδιος υπονομεύεται και κατηγορείται ανυπόστατα και ύπουλα, ώσπου, το 1934, απολύεται  οριστικά "ως υστερών ως προς τα ουσιαστικά προσόντα των λοιπών συναδέλφων του" (!).

Όλα αυτά στα 1930. Στα 1976 οι μαθήτριές του γράφουν και εκδίδουν το βιβλίο που λέγαμε στην αρχή πως έπεσε στα χέρια μου. Και σήμερα, 2014, ο αποσπασματικός λόγος του, όπως έχει διασωθεί από τα άρθρα κυρίως που είχε γράψει στην εφημερίδα Καμπάνα του Στράτη Μυριβήλη, ηχεί ακόμα επίκαιρος και ζωντανός - κάτι που τιμά, βέβαια, τη μνήμη του αλλά καθόλου την ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης.

Ένα δείγμα: 

" Η αλήθεια είναι αυτή. Σχολειό πια δεν υπάρχει. Κινείται μονάχα ακόμη ένας ανήθικος κι αρρωστημένος οργανισμός γεμάτος από δηλητήριο και παραφροσύνη, που πολύ σύντομα θα επιδράσει θανατηφόρα σ’ όλη την κατοπινή ζωή του τόπου μας. Μια σάπια και ξεχαρβαλωμένη μηχανή, όπου από ανάγκη ρίχνουμε μέσα μια καθαρή κι αγνή ζωική παραγωγή -τα ευκολόπλαστα παιδιά μας- για να μας τα μεταβάλει ύστερ’ από λίγα χρόνια σε μούμιες κατάξερες και φασκιωμένες ή σε κινούμενα μιάσματα ανασυρμένα σαν από τάφους (...)

Δεν είμαι καθόλου υπερβολικός.

Αγάπησα και ονειρεύτηκα ένα περίλαμπρο Σχολειό κι αποφάσισα να θυσιάσω κάθε μου υλική ευζωία σε μια ψυχική μου ικανοποίηση. Κι είδα, όσο έζησα εκεί μέσα, τη ρίζα του κακού τόσο βαθιά του εισχωρημένη, ώστε απελπισμένος να καταλήξω πολλές φορές στην εξωφρενιτική ανακραυγή των σημερινών γραφομένων μου: Κλείστε τα Σχολειά! Γιατί ο οργανισμός αυτός, που τον εθέσπισε βέβαια σε παλαιότερα χρόνια ένας αγνός ενθουσιασμός και μια ομαδική αγάπη, κατάντησε στην εξέλιξη του από ορισμένες αιτίες και αφορμές, μια αθλιότητα κι ένα ψέμα που πρέπει να χτυπηθεί και να εκλείψει, αν δε θέλουμε οι αμέσως ερχόμενες γενεές να πληρώσουν πολύ ακριβότερα από εμάς τις αμαρτίες των γονιών τους…

Μπείτε μέσα μια στιγμή και μυρίστε τον αέρα του. Βρώμα και δυσωδία. Και η παιδική ψυχή, η μαλακιά ακόμη, δέχεται ολημερίς και διαμορφώνεται σύμφωνα με τέτοιες θανατηφόρες επιδράσεις. Πουθενά η ωραία κ’ ελεύθερη ψυχή. Πουθενά η δονούμενη από ενέργεια κι αλήθεια ζωή. Ένα νεκρό, σχολαστικό, κατάξερο, αφιλοσόφητο γράμμα, κατακουρελιασμένο κι αυτό. έτσι για τα μάτια…" 

Και επίσης: 

" Εζήτησα να ξυπνήσω ψυχές ικανές να καθορίσουν μονάχες τους αύριο την τύχη τους κι όχι νευρόσπαστα που να κινούνται σήμερα με τη θέληση του πρώτου τυχαίου δασκάλου τους κι αύριο με του άλλου οποιουδήποτε κυρίου τους.

Δεν έδωκα καλούπια σε καμιά περιοχή της ζωής και της σκέψης τους, καλούπια που αλλάζουν επιφανειακά μονάχα κ’ εξωτερικά τη ζωή, μα που αφήνουν αποκοιμισμένη και στείρα την ψυχή τους.

Όπου έβλεπα την ελεύθερη σκέψη τη σεβάστηκα και την αγάπησα, οσοδήποτε τολμηρή κι αν ήταν, και περιφρόνησα με αγανάκτηση το μυαλό το σκλαβωμένο μέσα στα δεσμά της πρόληψης και της υποκρισίας.

Οι ταπεινοί γύρω μας μας έριξαν λόγια βλεδυρά και μας εμίσησαν – αλίμονο αν δεν μας μισούσαν, αυτό θα σήμαινε πως συγγενεύαμε με την ταπεινή και πρόστυχη ψυχή και ζωή τους.

Γιατί μαθητής μου εμένα δεν είναι ‘κείνος που αγαπά την ήρεμη κι ακίνδυνη ζωή, τη στρωμένη με λουλούδια, αλλά εκείνος που μέσα του έχει ξυπνήσει η ανησυχία. Μαθητής μου δεν είναι ‘κείνος που θα μ’ αγαπήσει με μια μαλακή άγονη αγάπη, αλλά εκείνος που ακολουθώντας τις αρχές της επικίνδυνης πάλης θα με φτάσει και θα με ξεπεράσει, αρνούμενος ίσως στο τέλος εμένα."

πρόχειρο χειρόγραφό του με σημειώσεις για το λόγο του

στο τέλος του σχολικού έτους 1929-30 στο Διδασκαλείο Θηλέων Θεσσαλονίκης

 Αμηχανία για τον επίλογο. Με ποιες φράσεις να κινητοποιήσεις, να ενεργοποιήσεις κοιμισμένους μηχανισμούς; Αρκείσαι (;), τουλάχιστον, να ποτίζεις κάπου κάπου τη μνήμη. Και εύχεσαι. Να ξεκολλήσουμε, να σταθούμε στα πόδια μας, να ανεβούμε. Και παραφράζεις τον αγαπημένο Αναγνωστάκη: "Να γεννηθούμε στο χυμό του εμείς πιο νέοι".

Φωτορεπορτάζ από την ημέρα της ποίησης στο σχολείο

Με ένα μικρό ποιηματάκι που γράφτηκε στο πόδι η Δ.Κ

πέρασε το κλίμα της ημέρας: 

"Ημέρα ποίησης"

Οι τοίχοι γέμισαν ποιήματα

κι οι σκέψεις έπεσαν σε κύματα

σαράντα.

Κι ο Μάρτης έκανε λιακάδα

Κι ο Μίκης γύρω στα σαράντα

με μια καρδιά παλλάδα.

Και του χρόνου!

Μία βράβευση επί 22. Ευχαριστούμε όλους!

Το Σάββατο που μας πέρασε, στο μαθητικό φεστιβάλ του Δήμου Καλλιθέας έγινε μία βράβευση που πολύ μας συγκίνησε. Ο Δήμος βράβευσε τους δυο παλιούς μας μαθητές, την Τζένη Ψαρρά και τον Αντρέα Μαρκουλιδάκη για την πρωτοβουλία που είχαν να «στήσουν» ένα ολόκληρο δίκτυο δωρεάν ενισχυτικής διδασκαλίας στο σχολείο μας. Εθελοντικά και ξεπερνώντας χίλιες μύριες πρακτικές δυσκολίες.

            Η ιδέα της ενισχυτικής διδασκαλίας στο σχολείο μας ξεκίνησε  δυο χρόνια πριν από καθηγητές του σχολείου, τους οποίους πλαισίωσαν επίσης εθελοντικά και με αστείρευτη διάθεση οι παλιοί μαθητές και τώρα πια πτυχιούχοι φιλολογικών σχολών Έλενα Γεωργακοπούλου, Πωλίνα Καψάλη και Σπύρος Σπηλιωτόπουλος.

            Η προσπάθεια αυτή πιθανώς δε θα είχε συνέχεια αν δε βρισκόντουσαν ο Αντρέας και η Τζένη, που με το πείσμα, την επιμονή τους αλλά και τις ικανότητές τους όχι μόνο έδωσαν ώθηση στην Ενισχυτική, αλλά στην ουσία την έχτισαν από την αρχή και συνεχίζουν να τη διευθύνουν και να την οργανώνουν υπεύθυνα και αποτελεσματικά. Έχουν καταφέρει και έχουν βρει 22 (!) συνεργάτες, που διδάσκουν όλοι αφιλοκερδώς – και η αλήθεια είναι πως ό,τι και να πούμε εδώ δε θα είναι αρκετό για να τους ανταποδώσουμε στο ελάχιστο κάτι απ’ αυτό που προσφέρουν.

            Με κάποια από τα «παιδιά» αυτά συναντιέμαι στους έρημους διαδρόμους του σχολείου κάποια απογέματα, κάποιες Κυριακές κι αργίες, κάποιες ώρες μετά τις σχολικές γιορτές. Το βλέπουν άραγε ότι τους χαμογελώ εγκάρδια, ότι τους κλείνω το μάτι, ότι τους σφίγγω το χέρι; Το βλέπουν ότι εκτός από το χρόνο και τις γνώσεις τους που προσφέρουν στα παιδιά προσφέρουν σε όλους την ελπίδα;

            Στοιχειώδης η βράβευση του Δήμου – κι ας σημειώσουμε εδώ ότι και ο Σύλλογος Γονέων, με την όση στενότητα των καιρών, οργάνωσε ένα ευχαριστήριο δείπνο προς τιμή τους. Πρότασή μας προς το σχολείο να συζητήσει και να βρει κάποιους τρόπους επιβράβευσης του έργου των παιδιών.

            Όσοι διαβάζετε το σχολικό μας μπλογκ, αυτή την ανάρτηση, μπορείτε να στείλετε κι εσείς το μήνυμά σας – τι λέτε, δεν είναι κάτι που επιβραβεύει κι αυτό;

Όλοι χρειάζονται αγάπη

Παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού είναι στις 21 Μαρτίου 

Ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους, αλλά διαχωρίζονται σε ανώτερους και κατώτερους

• Κοινωνικός ρατσισμός : εχθρική διάθεση σε κοινωνικές ομάδες, άτομα με ειδικές ανάγκες , ομοφυλόφιλους ,

 φορείς AIDS και φυλακισμένους 

• Εθνικός ρατσισμός : το έθνος τους είναι ανώτερο από τα άλλα 

• Θρησκευτικός ρατσισμός : μια θρησκεία είναι μόνη και αυτή πρέπει να επικρατήσει

 Αίτια ρατσισμού 

• Έλλειψη ανθρωπιστικής πορείας 

• Φτώχεια και οικονομική κρίση 

•  Δεν γνωρίζουν την αξία της ισότητας , δικαιοσύνης ,ειρήνης και σεβασμού 

•  Ανταγωνισμός και καλλιέργεια μίσους       

 Επιπτώσεις ρατσισμού 

• Μεταθέτει τις ευθύνες στους φτωχούς και ανέργους 

• Περιθωριοποίηση      

•  Απρόβλεπτοι κίνδυνοι για μια χώρα 

 Τρόποι αντιμετώπισης  

• Σχολείο 

• Οικογένεια 

• Να μάθει το άτομο ότι όλοι είμαστε ίσοι και ότι έχουμε τα ίδια δικαιώματα    
  
  
  
  
  
  
  
  
   Βαγγέλης Πρασσάς, Γ'4

Δυο χρυσά κεράκια για την ποίηση

Η ποίηση. Όχι μόνο ως είδος αλλά κυρίως ως στάση ζωής.

Δυο μικρά κεράκια ( χρυσά, ζεστά και ζωηρά κεράκια..) για τη γιορτή της σήμερα, που μας το θυμίζουν:

Το πρώτο, του Γιώργου Σαραντάρη, που  μένει αναμμένο πάνω από εβδομήντα χρόνια:

Γιώργος Σαραντάρης 

«Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει...»

Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμε,

σημαίνει εγκαταλείπουμε τον αγώνα,

παρατάμε τη χαρά στους ανίδεους,

τις γυναίκες στα φιλιά του ανέμου

και στη σκόνη του καιρού.

Σημαίνει πως φοβόμαστε

και η ζωή μάς έγινε ξένη,

ο θάνατος βραχνάς

Και το δεύτερο του Μιχάλη Γκανά - αυτό είναι βρέφος ακόμα 

Μιχάλης Γκανάς 

"Αυτοί παιδί μου δεν-"

Αυτοί παιδί μου δεν
δεν σου χαρίζουν ούτε τη νύστα τους
όλο δεν και δεν και δέν-τρο δεν φύτεψαν τα χέρια τους
δεν χάιδεψαν σκυλί γατί πουλάκι πληγωμένο
γυναίκα άσχημη και στερημένη
αυτοί παιδί μου δεν
δεν δίνουν τ' Αγγέλου τους νερό
δεν άκουσαν ποτέ
ανάκουστο κιλαϊδισμό και λιποθυμισμένο
δεν έπιασαν με τα ρουθούνια τους
το άοσμο άνθος του θανάτου
δεν είδαν-κατάργησαν τα μάτια τους-
μια πιπεριά να γίνεται λιμπελούλα
αυτοί παιδί μου δεν
δεν ξέρουν δεν αγαπούν
ξέρουνε μόνο ν' απαιτούν
περισσότεραπερισσότεραπερισσότερα περί...
που έτσι γράφεται το μέλλον μας

Μάλιστα αυτό το μελοποιήσανε δυο νέα παιδιά και του έδωσαν αυτή τη μορφή: 

Και γι' αυτό γιορτάζουμε την ποίηση
Στείλτε μας ένα στίχο κι εσείς

Η Περιβαλλοντική στα Αναφιώτικα

27 Φλεβάρη και λιακάδα.

Η Περιβαλλοντική μας Ομάδα ανακαλύπτει 

μια από τις πιο όμορφες γειτονιές στην Αθήνα,

τα Αναφιώτικα.

 Η Χώρα της Ανάφης σου έρχεται αμέσως στο νου, καθώς οι μάστορες που ήρθαν στην Αθήνα το 1840 για να χτίσουν το παλάτι του Όθωνα, 

έχτισαν και τα σπίτια τους έτσι που να τους θυμίζουν το νησί τους.

Μια ιδέα από τις "φωτογραφικές ανησυχίες των παιδιών -ευχαριστούμε Παρασκευά, Αναστασία- και μια υπέροχη αίσθηση της ατμόσφαιρας αυτής τη γειτονιάς, ακολουθεί..

Πόρτες, παραθύρια, γάτες και λουλούδια κάτω από τον ήλιο

και η ιστορία, που προβάλλει παντού...

 και αγκαλιάζεται με τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του σήμερα,

καθώς τα παιδιά ανακαλύπτουν τις ομορφιές μιας πληγωμένης πόλης.