Αυτές τις μέρες στη βιβλιοθήκη ακούμε Zbigniew Preisner

Γι' αυτές τις μέρες στη βιβλιοθήκη επιλέξαμε να ακούμε Zbigniew Preisner και ιδιαίτερα τη μουσική που έγραψε για την ταινία του Κισλόφσκι " Μπλε ".

Σας παρουσιάζουμε κι από 'δω, λοιπόν, λίγα στοιχεία για τον Πολωνό μουσικό, ελπίζοντας πως σε λίγο καιρό θα έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε και ήχο στο blogspot μας, ώστε, τότε, να αφήνουμε τη μουσική, κυρίως, να μιλάει.

Στην Ελλάδα ο Preisner έγινε γνωστός μετά το 1990, αλλά η πορεία του είχε ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν. Από το 1978 και για πολλά χρόνια ήταν συνδεδεμένος με το περίφημο καμπαρέ "Κάτω από τα κριάρια", που έχει μια μεγάλη καλλιτεχνική ιστορία 40 χρόνων, στην Πολωνία και απ' όπου ξεκίνησε, ανάμεσα σε άλλους κι ο σκηνοθέτης Κριστόφ Κισλόφσκι.

Ο 52χρονος, σήμερα δημιουργός, έχει υπογράψει τη μουσική σε πάνω από 40 ταινίες, κατά κύριο λόγο Ευρωπαίων σκηνοθετών, ενώ πρόκειται για μια αξιοθαύμαστη περίπτωση μουσικού όχι μόνο γι' αυτό αλλά πολύ περισσότερο γιατί είναι αυτοδίδακτος.

Στην Ελλάδα έγινε ευρύτερα γνωστός με τη μουσική του για τη "Διπλή ζωή της Βερόνικα" και τη "Λευκή", "Μπλε" και "Κόκκινη" ταινία. Ιδιαιτέρως ο δίσκος με τη μουσική της "Μπλε" ταινίας έκανε και στη χώρα μας μεγάλες πωλήσεις, ενώ με την "Κόκκινη", ο συνθέτης κέρδισε πάλι το βραβείο Σεζάρ. Αλλωστε αυτά τα βραβεία μαζί με τις διακρίσεις από την ακαδημία των κριτικών κινηματογράφου του Λος Αντζελες, αλλά και η υποψηφιότητα για Οσκαρ το 1991, για τη "Διπλή ζωή της Βερόνικα", τον έχουν αναδείξει σ' έναν από τους σπουδαιότερους σύγχρονους συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής.
Το Σεπτέμβρη που πέρασε είχε δώσει μια συναυλία στο Ηρώδειο. Τότε, σε κάποια συνέντευξή του, δήλωνε:

ZBIGNIEV PREISNER"Silence, Night and Dreams"
Δεν πήγα σε κανένα ωδείο αλλά, επειδή η αγάπη μου για τη μουσική είναι μεγάλη, κατάφερα όχι απλά να διαβάζω και να γράφω νότες αλλά να συνθέτω ολόκληρα συμφωνικά έργα και σάουντρακς. Κύρια επιρροή στο έργο μου, είναι Πολωνοί συνθέτες του 19ου αιώνα αλλά και κλασικοί συνθέτες όπως ο Σιμπέλιους και ο Παγκανίνι. Είμαι λάτρης της μελωδίας και της κλασικής φόρμας στη μουσική ενώ αποφεύγω τους νεωτερισμούς και το μοντέρνο προσανατολισμό και τον πειραματισμό στον ήχο.

Το 1981 έγραψα την πρώτη κινηματογραφική μουσική για την ταινία του Αντονι Κράουζε "Δελτίο Καιρού". Εκεί με πρόσεξε ο Κισλόφσκι και μου πρότεινε να συνεργαστούμε για την ταινία που ετοίμαζε εκείνο τον καιρό με τίτλο "Χωρίς τέλος", μια μεταφυσική πολιτική ταινία, που έτυχε να πολεμηθεί τόσο από το πολιτικό κατεστημένο όσο και από την Καθολική Εκκλησία της Πολωνίας. Εμείς όμως βέβαια δεν το βάλαμε κάτω και το επόμενο βήμα ήταν αυτό που μας χάρισε τη διεθνή αναγνώριση, τις διθυραμβικές κριτικές και τα βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ και διοργανώσεις. Επρόκειτο για μια σειρά από 10 σπονδυλωτές ιστορίες με κύριο άξονα το γραπτό δίκαιο που απέδωσε ο Θεός στους ανθρώπους μέσω του Μωυσή και τίτλος της "Ο δεκάλογος". Αργότερα ήρθαν και όλες οι άλλες μεγάλες επιτυχίες. Όλες παρέα με τον Κισλόφσκι. Είναι από τα πιο ουσιαστικά πράγματα που έχω κάνει στην καριέρα μου.

Ο ιδανικός συνεργάτης, κυρίως όμως ένας πολύ καλός φίλος. Ήξερε πολύ καλά τι ήθελε και εγώ γνώριζα πώς να του το δώσω. Ένας μεγάλος οραματιστής. Θεωρώ τιμή μου τη συνεργασία μαζί του. Ήξερα από την αρχή της συνεργασίας μας ότι κάτι τέτοιο θα μου συνέβαινε μόνο μία φορά στη ζωή μου. Το πρώτο που με έκανε, ήταν να σκέφτομαι. Το δεύτερο να προσπαθώ να περιγράψω τον κόσμο γύρω μου και το τρίτο, ό,τι κάνεις πρέπει να το αντιμετωπίζεις με σοβαρότητα και ακρίβεια. Αλλά το κυριότερο, ότι πάντα πρέπει να συνεργάζεσαι με ανθρώπους πολύ πιο έμπειρους και γνώστες από εσένα, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξελίσσεσαι. Δε θα πρέπει να τους φοβάσαι επειδή είναι καλύτεροι ή πιο διάσημοι από εσένα. Αυτοί είναι οι πραγματικοί φίλοι σου. Αυτός με έμαθε και την ελευθερία της έκφρασης. Το νόημα της τέχνης είναι η ελευθερία, η ελευθερία έκφρασης. Γι' αυτό πιστεύω ότι όσο και αν προσπαθήσουν κάποιοι, αργά ή γρήγορα η τέχνη θα διαδοθεί. Η τέχνη δεν μπορεί να δεσμευθεί όπου και αν παράγεται.

Ανησυχώ με τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μου και πιστεύω ότι το μέλλον είναι αβέβαιο. Βλέπω παραδείγματα που η τεχνολογία υπερβαίνει τον καλλιτέχνη και αυτό το θεωρώ δυστυχία. Δε με ενδιαφέρει να αντικαταστήσω την ορχήστρα με ηλεκτρονικά όργανα. Απλώς θέλω να τα χρησιμοποιώ για το πεδίο των ήχων που δεν μπορεί να παράγει μια συμφωνική ορχήστρα. Είμαστε όλοι μάρτυρες μιας ταχύτατα αναπτυσσόμενης τεχνολογικής εξέλιξης. Όμως, παρά την έκρηξη στα μέσα επικοινωνίας, τα κινητά τηλέφωνα και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με τα οποία έχουμε τη δυνατότητα συνεχούς επαφής, δεν επικοινωνούμε, δεν κάνουμε διάλογο, δεν πλησιάζουμε ο ένας τον άλλον. Γινόμαστε όλο και πιο μοναχικοί, όλο και πιο δυστυχισμένοι.

Δε μου αρέσει όλο αυτό το ετοιματζίδικο που μας έχει κατακλύσει και έχει περάσει και στη μουσική. Μου πρότειναν να γράψω μουσική για το Χόλιγουντ. Δεν μπορώ να γράψω μουσική για κάτι που δε με αφορά. Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι πρόκειται για πολλά χρήματα, δεν μπορεί όμως ένα υπέρογκο ποσό να είναι και αυτοσκοπός. Θεωρώ αυτές τις καταστάσεις ανεξέλεγκτες, κανένας δεν ξέρει σε αυτές τις παραγωγές για τι πράγμα μιλάνε, ποιος θα είναι ο σκηνοθέτης, ποιοι θα συμμετέχουν. Παίρνεις τα χρήματα και στη συνέχεια δεν ξέρεις τι να κάνεις εκτός από το περιμένεις την επόμενη παραγγελία. Δεν μπορεί να υπάρχει πρόοδος όμως έτσι σε κανένα επίπεδο.Θα μείνω αιώνιος εραστής της έμπνευσης και της αγάπης για τη δημιουργία. Η ζωή είναι πιο έξυπνη από εμάς και δημιουργεί καταστάσεις πιο ενδιαφέρουσες από αυτές που εμείς θα μπορούσα να επινοήσουμε.