Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες
Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες
Καλά φάγαμε καλά ήπιαμε
Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ
Μικροζημιές και μικροκέρδη συμψηφίζοντας
Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες.
36η επέτειος του Πολυτεχνείου.
Ένα γαρύφαλλο και λέξεις που καρφώνονταισαν πρόκες μάς αφήνει ο Μανόλης Αναγνωστάκης.
Ποιήματα από τη συλλογή Ο Στόχος (1970), του Μανόλη Αναγνωστάκη, τα περισσότερα από τα οποία γράφτηκαν την εποχή της χούντας. Μιας ποίησης που ξαγρυπνά δίπλα στον άνθρωπο, μιας ποίησης ατίθασης, που αντιστέκεται, που σφυροκοπάει αδιάκοπα στο ίδιο αμόνι, που αποκαλύπτει ουσίες, που δεν ξέρει να σιωπά, που αναστατώνει τις στέρεες παρατάξεις, που κρίνει και δε φοβάται να κριθεί.
ΠΟΙΗΤΙΚΗ
― Προδίδετε πάλι την Ποίηση, θα μου πεις,
Tην ιερότερη εκδήλωση του Aνθρώπου
Tην χρησιμοποιείτε πάλι ως μέσον, υποζύγιον
Tων σκοτεινών επιδιώξεών σας
Eν πλήρει γνώσει της ζημίας που προκαλείτε
Mε το παράδειγμά σας στους νεωτέρους.
― Tο τί δ ε ν πρόδωσες ε σ ύ να μου πεις
Eσύ κι οι όμοιοί σου, χρόνια και χρόνια,
Ένα προς ένα τα υπάρχοντά σας ξεπουλώντας
Στις διεθνείς αγορές και τα λαϊκά παζάρια
Kαι μείνατε χωρίς μάτια για να βλέπετε, χωρίς αυτιά
N' ακούτε, με σφραγισμένα στόματα και δε μιλάτε.
Για ποια ανθρώπινα ιερά μάς εγκαλείτε;
Ξέρω: κηρύγματα και ρητορείες πάλι, θα πεις.
Έ ναι λοιπόν! Kηρύγματα και ρητορείες.
Σαν π ρ ό κ ε ς πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις
Nα μην τις παίρνει ο άνεμος.
Tην ιερότερη εκδήλωση του Aνθρώπου
Tην χρησιμοποιείτε πάλι ως μέσον, υποζύγιον
Tων σκοτεινών επιδιώξεών σας
Eν πλήρει γνώσει της ζημίας που προκαλείτε
Mε το παράδειγμά σας στους νεωτέρους.
― Tο τί δ ε ν πρόδωσες ε σ ύ να μου πεις
Eσύ κι οι όμοιοί σου, χρόνια και χρόνια,
Ένα προς ένα τα υπάρχοντά σας ξεπουλώντας
Στις διεθνείς αγορές και τα λαϊκά παζάρια
Kαι μείνατε χωρίς μάτια για να βλέπετε, χωρίς αυτιά
N' ακούτε, με σφραγισμένα στόματα και δε μιλάτε.
Για ποια ανθρώπινα ιερά μάς εγκαλείτε;
Ξέρω: κηρύγματα και ρητορείες πάλι, θα πεις.
Έ ναι λοιπόν! Kηρύγματα και ρητορείες.
Σαν π ρ ό κ ε ς πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις
Nα μην τις παίρνει ο άνεμος.
Ο Ουρανός
Πρώτα να πιάσω τα χέρια σου ..
Να ψηλαφίσω το σφυγμό σου
Ύστερα να πάμε μαζί στο δάσος
Ν᾿ αγκαλιάσουμε τα μεγάλα δέντρα!
Που στον κάθε κορμό έχουμε χαράξει εδώ και χρόνια τα Ιερά ονόματα ..
Να τα συλλαβίσουμε μαζί ..
Να τα μετρήσουμε ένα - ένα .
Με τα μάτια ψηλά στον ουρανό.. Σαν προσευχή.
Το δικό μας το δάσος δεν το κρύβει ο ουρανός.
Δεν περνούν απο 'δω ξυλοκόποι.
Στο παιδί μου...
Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Και του μιλούσανε για Δράκους και για το πιστό
σκυλί
Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον ά-
γριο λύκο
Μα στο παιδί δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Τώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ
Λέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,
Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνω
Ονόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας.
Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.
Επίλογος
Κι όχι αυταπάτες προπαντός.
Το πολύ πολύ να τους εκλάβεις σα δυο θαμπούς προβολείς μες στην ομίχλη
Σαν ένα δελτάριο σε φίλους που λείπουν με τη μο-
ναδική λέξη: ζω.
"Γιατί" όπως πολύ σωστά είπε κάποτε και ο φί-
λος μου ο Τίτος,
"κανένας στίχος σήμερα δεν κινητοποιεί τις μάζες
κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει τα καθεστώτα"
Έστω.
Ανάπηρος, δείξε τα χέρια σου. Κρίνε για να κριθείς.
Το πολύ πολύ να τους εκλάβεις σα δυο θαμπούς προβολείς μες στην ομίχλη
Σαν ένα δελτάριο σε φίλους που λείπουν με τη μο-
ναδική λέξη: ζω.
"Γιατί" όπως πολύ σωστά είπε κάποτε και ο φί-
λος μου ο Τίτος,
"κανένας στίχος σήμερα δεν κινητοποιεί τις μάζες
κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει τα καθεστώτα"
Έστω.
Ανάπηρος, δείξε τα χέρια σου. Κρίνε για να κριθείς.
Νοέμβριος ημέρα δεκάτη έκτη της δημιουργίας Διονύση (για να παραφράσουμε τον Ηλιο και τον Χρόνο του Μίκη).
ΑπάντησηΔιαγραφήΠόσο καίριος πάντοτε ο Αναγνωστάκης... Θυμάμαι και κάποιους στίχους από εκείνο το άλλο ποίημα, το εξίσου σπαραχτικό: για τους ερωτευμένους που παντρεύτηκαν/ για το σπιτάκι που χτίστηκε/ για όλα όσα τέλειωσαν χωρίς ελπίδα πια...
!!!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν χρειάζονται λόγια
"Χτυπάτε
ΑπάντησηΔιαγραφήΒαρειά η τιμή του πόνου
Μη δείχνετε καθόλου ανθρωπιά
Κάθε στιγμή να μας θυμίζει
το δίκιο και το άδικο
Τον άνθρωπο και το χτήνος
Το έγκλημα και το καθήκον.
Χτυπάτε
Αυτή ειναι η προσφορά σας
η δική σας ντροπή
Χτίζει το μεγαλείο μας
Η χτηνωδία σας μας βιάζει
Στο ανέβασμα του Γολγοθά
οδηγόντας μας στη Αντίσταση.
Χτυπάτε
Αλύγιστη θέληση
Ζυμωμένη με πόνο
Βαφτισμένη στα Αίμα
Ριζωμένη σε ιδέες
Μας κρατά στου Αγώνα τις θέσεις
Χτυπάτε.
Θέλω να προσευχηθώ
με την ίδια δύναμη που θέλω να βλαστημήσω
Θέλω να τιμωρήσω
με την ίδια δύναμη που θέλω να συγχωρήσω
Θέλω να προσφέρω
με την ίδια δύναμη πούθελα στο ξεκίνημα
Θέλω να νικήσω
αφού δεν μπορώ να νικηθώ."
Αλέκος Παναγούλης
Μ' άρεσε περισσότερο το ποιήμα "ουρανός".. Βέβαια όλα έχουν το κάτι διαφορετικό...Επίσης με εξέπληξε το ποιήμα του Παναγούλη.. Είναι φοβερό. Δεν έτυχε να το διαβάσω κάπου!!Παραθέτω και εγώ ένα ποιήμα που βρήκα!!
ΑπάντησηΔιαγραφή"ΥΜΝΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
άγνωστου ποιητή
Σε σας αδέρφια μου εμείς
χρωστάμε τη ζωή μας,
το αίμα μας, το σώμα μας
την ύστερη πνοή.
Ζητήσατε κάτι κακό;
Δόξες ή μεγαλεία;
'Οχι ! Ζητήσατε απλά
λίγη ελευθερία.
Η λευτεριά στους 'Ελληνες
είν' όλη η ζωή τους
κι όταν τη χάσουν
δίνουνε το αίμα, την πνοή τους"
"Οι στίχοι αυτοί μπορεί και να είναι οι τελευταίοι
ΑπάντησηΔιαγραφήοι τελευταίοι στους τελευταίους που θα γραφτούν
Γιατί οι μελλούμενοι ποιητές δε ζούνε πια
αυτοί που θα μιλούσανε πεθάναν όλοι νέοι..."
(Μ.Αναγνωστάκη, Επίλογος)
Γεια σου, Εαρινή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι επειδή σ' αυτό το ιστολόγιο συχνά οι παλιοί θυμούνται και οι νεότεροι μαθαίνουν, για να χρησιμοποιήσω μια φράση που πολύ αρέσει στο Μίκη, το παραθέτω το ποίημα που είχες την καλοσύνη να μας θυμίσεις. Λέγεται "αφιέρωση":
Για τους ερωτευμένους που παντρεύτηκαν
Για το σπίτι που χτίστηκε
Για τα παιδάκια που μεγάλωσαν
Για τα πλοία που άραξαν
Για τη μάχη που κερδήθηκε
Για τον άσωτο που επέστρεψε
Για όλα όσα τέλειωσαν χωρίς ελπίδα πια.
( Αυτοί οι τελευταίοι στίχοι του Αναγνωστάκη σε τόσα ποιήματα, θανατηφόροι..)
Σε πεθυμήσαμε, Αγγελική, κάποια στιγμή θα σε ενοχλήσουμε φορτικά:-)
Βαγγέλη,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίμαι σίγουρος πως αν η τεχνολογία μας το επέτρεπε, θα σχολίαζες με κάποια από τις μαγικές σου εικόνες..
EiRiNi,
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτις πρώτες επετείους για την επέτειο του Πολυτεχνείου υπήρχαν εκατοντάδες σημειώματα ιδιόχειρα με αφιερώσεις, ποιήματα, μαζί με λουλούδια, στο χώρο του Πολυτεχνείου. Κι έχουν γραφεί πολύ ωραία πράγματα από "ανώνυμους". Παλιότερα θυμάμαι και κάποια έκδοση που κυκλοφορούσε με φωτογραφίες τους. Αν βρούμε κάτι, θα το βάλουμε στο ιστολόγιο.
Ευχαριστούμε, να 'σαι καλά.
"Όμως το αίμα Εκείνων δεν απαγχονίζεται
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν υποπτεύονται πως ολοένα τους κυκλώνει
Δεν υποπτεύονται τι ξεπουλήθηκε-
για να δολοφονούν.
Κι όμως υπάρχει πάντα μια εκδίκηση
Μια μυστική ενέδρα χωρίς διέξοδο
Ένας κοχλίας που ριζώνει ριζώνει
πιο βαθιά."
Μ.Αναγνωστάκης "Η συνέχεια"
[όσο θα υπάρχουν ποιητές,όσο θα υπάρχουν νέοι, όσο θα υπάρχουν άνθρωποι- ο αγώνας θα συνεχίζεται,ωσπου να λάβουν τα όνειρα εκδίκηση]
Λίλα,
ΑπάντησηΔιαγραφήΘυμίζεις με τους στίχους αυτούς τις Μπαλλάντες, το δίσκο με τα μελοποιημένα απ' το Μίκη ποιήματα του Αναγνωστάκη. Τον θεωρώ πάρα πολύ καλό δίσκο. Περιττό να σου πω ποια ιδέα με γυροφέρνει σχετικά...
( Tι έγινε; Γιατί αργεί το power point;!)
Άννα μου,
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή η ιδέα του κοχλία που ριζώνει βαθιά έχει ριζώσει και στους στίχους τού Αναγνωστάκη. Κάπου αλλού:"...δεν υπάρχει το σύνολο αλλά η μονάδα/αυτή η χαίνουσα οπή που μέσα της ριζώνει/ριζώνει ατέρμονα ο φοβερός κοχλίας/σε μια εγκοπή του μυστική να φυτευτεί/ο τελευταίος σου στίχος και να μείνει". ( "Δεν υπάρχει πληθώρα")
Και μόνο που υπάρχουν αυτοί οι στίχοι αξίζει να γιορτάζουμε. Δεν είμαι βλάσφημη. Δίπλα στο γνωστό νόημα, υπάρχει κι αυτό, η ποίηση, η τέχνη. Ακόμα κι αν το ψωμί μας το δώσουν οι αγώνες, την ελευθερία και την παιδεία, χωρίς την τέχνη, δεν μπορούν να μας τα δώσουν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓυριστρούλα,
ΑπάντησηΔιαγραφή...και πόσο επίπονα, πόσους αιώνες σκάβει, σκάβει, σκάβει... Η τέχνη, λέω, ε;
Διονύση, κι εμένα μου λείπετε πολύ. Πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία ο οργανωτικότερος... Θυμάμαι ένα ολόκληρο τεύχος του περιοδικού Η Νέα Ποίηση, που έβγαζε πριν από τη Λέξη ο Αντώνης Φωιστέρης, το οποίο είχε μονάχα στιχάκια ανωνύμων έξω από το Πολυτεχνείο. Πού να βρίσκεται άραγε τώρα κάποιο αντίτυπο;
ΑπάντησηΔιαγραφή