Ο Γιάννης Ρούσσης, του Β4, διαλέγει στίχους απ' την Αντιγόνη

Με χαρά λάβαμε από το Γιάννη Ρούσση, μαθητή του Β4, και "ανεβάζουμε" στο ιστολόγιο μια εργασία του πάνω στην "Αντιγόνη" του Σοφοκλή. Γράφει ο Γιάννης:

(φωτ. από http://www.nam3l3ss.wordpress.com/)

Τη χρονιά που ήδη με τις εξετάσεις οδεύει στο τέλος της, διδαχθήκαμε την τραγωδία "Αντιγόνη" του Σοφοκλή. Καταπληκτικό κείμενο! Η καθηγήτριά μας, η κ. Κουτρομάνου, με ενθουσιασμό αλλά και πολλή επιμονή, προσπάθησε να μας παρουσιάσει τα μηνύματα του έργου, που είναι διαχρονικά και ολόφρεσκα…πάντα. Με εντυπωσίασε το γεγονός πόσο πολύ οι αρχαίοι τραγικοί μας ποιητές κατάφεραν να διεισδύσουν στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής και να εντοπίσουν τις αιώνιες αρχές που διέπουν τα ανθρώπινα. Κάτι άλλο που με εξέπληξε σ' αυτό το έργο είναι η ευσέβεια του Σοφοκλή και η πίστη του σε ηθικές αρχές, παρότι η εποχή του 5ου αιώνα που έζησε ήταν πολύ ορθολογιστική.

( φωτ. από www.mlahanas.de )

Όλοι κατανοήσαμε καλά τη σοβαρή αρχή της ζωής που διατείνεται πως η ύβρις, η αλαζονεία δηλαδή, είναι συνέπεια της έλλειψης σωφροσύνης, που οδηγεί στην υπέρβαση του μέτρου και στη διάπραξη της αμαρτίας, του λάθους. Την ύβρη ακολουθεί μοιραία η Άτη, για να αποκατασταθεί η ισορροπία και να επέλθει η κάθαρση.
Το έργο ήταν τόσο ωραίο που σκέφτηκα πως πολύ θα μας ωφελούσε όλους να έχουμε κάποιες υπέροχες φράσεις - απόψεις του Σοφοκλή, που, αν τις έχουμε ως αρχές στη ζωή μας, θα προστατευτούμε από πολλά ατοπήματα που γίνονται, όταν ο άνθρωπος δεν είναι συνετός.

1. στ. 67-68. Τό γάρ πράσσειν περισσά οὐκ ἔχει νοῦν οὐδένα.
Γιατί το να κάνει κανείς πράγματα ανώτερα από τις δυνάμεις του είναι εντελώς ανόητο.

2. στ.127-128. Ζεύς γάρ μεγάλης γλώσσης κόμπους ὑπερεχθαίρει"
Ο Δίας απεχθάνεται τα λόγια τα παχιά του κομπασμού.

3. στ. 175-177. Ἀμήχανον δέ παντός ἀνδρός ἐκμαθεῖν ψυχήν τε καί φρόνημα και γνώμην, πρίν ἄν ἀρχαῖς τε καί νόμοισιν έντριβής φανῇ.
Αδύνατο να μάθεις ανθρώπου κανενός φρόνημα, γνώμη και ψυχή, προτού ν'ακονιστεί στην εξουσία και στο νόμο.

4. στ.178-181. Ὅστις πᾶσαν εὐθύνων πόλιν μη τῶν ἀρίστων ἅπτεται βουλευμάτων, ἀλλ' ἐκ φόβου του γλῶσσαν ἐγκλήσας ἔχει, κάκιστος εἶναι νῦν τε καί πάλαι δοκεῖ.
Όποιος καθοδηγεί μια πόλη και δε φτάνει στις καλύτερες δυνατές αποφάσεις, αλλά φοβάται καταπίνοντας τη γλώσσα του, είναι φαύλος ηγέτης και τώρα και παντού.

5. στ.221-222 Ὑπ' ἐλπίδων ἄνδρας τό κέρδος πολλάκις διώλεσεν.
Πολλές φορές τον άνθρωπο τον έφαγαν ελπίδες κέρδους.

6. στ.295-301. Οὐδέν γάρ ἀνθρώποισιν οἷον ἀργυρος κακόν νόμισμ' ἐβλαστεν. τοῦτο καί πόλεις πορθεῖ, τόδ' ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων. τόδ' ἐκδιδάσκει καί παραλλάσσει φρένας χρηστάς πρός αἰσχρά πράγμαθ' ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ' ἔδειξεν ἀνθρώποις ἐχειν καί παντός ἐργου δυσσέβειαν εἰδέναι.
Γιατί κανένας θεσμός στους ανθρώπους δε φύτρωσε άλλος τόσο κακός σαν το χρήμα. Αυτό και πόλεις κυριεύει, αυτό και ξεσπιτώνει τους ανθρώπους, αυτό και καθοδηγεί και διαστρέφει τις δίκαιες γνώμες των ανθρώπων να στρέφονται σε αισχρές πράξεις και δείχνει στους ανθρώπους να κάνουν πανουργίες και να γνωρίζουν κάθε ανόσιο έργο.

7. στ.312. Οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τό κερδαίνειν φιλεῖν.
Δεν πρέπει να αγαπάτε να κερδίζετε από παντού.

8. στ. 326. Τά δειλά κέρδη πημονάς ἐργάζεται.
Τα ανέντιμα κέρδη φέρνουν συμφορές.

9. στ.392-393. Ἀλλ' ἡ γάρ ἐκτός καί παρ' ἐλπίδας χαρά ἔοικεν ἄλλη μῆκος οὐδέν ἡδονῇ.
Όμως η ξαφνική κι ανέλπιστη χαρά απ' όλες τις χαρές έχει περίσσια γλύκα.

10. στ. 437-439. Ἰσθι τοι τά σκλήρ'ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα.
Μάθε όμως ότι τα πιο αλύγιστα φρονήματα συχνά ταπεινώνονται.

11. στ. 506-507. Ἀλλ' ἡ τυραννίς πολλά τ' ἄλλ' εὐδαιμονεῖ κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ' ἅ βούλεται.
Αλλά ο τύραννος εκτός από τα άλλα πλεονεκτήματα που έχει μπορεί ακόμη να κάνει και να λέει ό,τι θέλει.

12. στ. 523. οὔτοι συνέχθειν, ἀλλά συμφιλεῖν ἔφυν.
Δε γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος, αλλά για ν' αγαπώ μαζί με τους άλλους.

13. στ. Νοῦς τοῖς κακῶς πράσσουσιν ἐξίσταται.
Η φρόνηση σε όσους δυστυχούν φεύγει από τη θέση της.

14. στ. 613-614. Οὐδέν ἕρπει θνατῶν βιότῳ παμπολύ γ' ἐκτός ἄτας.
Ο βίος των θνητών καιρό δε σέρνεται πολύ έξω από της συμφοράς το μονοπάτι.

15. στ. 651-652. Τι γάρ γένοιτ' ἄν ἕλκος μεῖζον ἤ φίλος κακός;
Γιατί τι μπορεί να γίνει μεγαλύτερη πληγή από τον κακό φίλο;

16. στ. 683-684. Θεοί φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ' ἐστί χρημάτων ὑπέρτατον.
Οι θεοί προικίοζουν τους ανθρώπους με μυαλό, το πιο πολύτιμο απ' όλα τα πράγματα που υπάρχουν.

17. στ. 707-709. Ὅστις γάρ αὐτός ἤ φρονεῖν μόνος δοκεῖ ἠ γλῶσσαν, ἥν οὐκ ἄλλος, ἤ ψυχήν ἔχειν, οὗτοι διαπτυχθέντες ὤφθησαν κενοί.
Γιατί όσοι νομίζουν ή ότι μόνο αυτοί σκέφτονται σωστά ή ότι έχουν γλώσσα ή θάρρος, που δεν έχει άλλος, αυτοί, όταν ανοιχτούν και εξεταστούν σε βάθος, φαίνονται ότι είναι άδειοι.

18. στ. 710-711. Ἀλλ' ἄνδρα, κεἰ τις ἦ σοφός, τό μανθάνειν πόλλ' αἰσχρόν οὐδέν καί τό μή τείνειν ἄγαν.
Αλλά δεν είναι καθόλου ντροπή για έναν άνθρωπο να μαθαίνει πολλά, και αν ακόμη κάποιος είναι σοφός, και, ακόμη, να μην παρατραβάει το σκοινί.

19. στ. 737. Πόλις γάρ οὐκ ἔσθ' ἥτις ἀνδρός ἐστιν ἑνός.
Πόλη δεν υπάρχει που να ανήκει σε έναν άνθρωπο.

20. Ἔρως ἀνίκατε μάχαν.
Έρωτα, που δε γονάτισες ποτέ στον πόλεμο.

21. στ. 799-800. Ἄμαχος γάρ ἐμπαίζει θεός Ἀφροδίτα.
Η Αφροδίτη δίχως μέριμνες μας περιπαίζει.

Γιάννης Ρούσσης, Β4