Για τη Διδώ...
Mε αφορμή -και με χαρά για- το κάλεσμα της Εαρινής Συμφωνίας
(που ξεπερνάει τα όρια του παιχνιδιού!):
Η είδηση φτερούγισε από σπίτι σε σπίτι, από χωράφι σε χωράφι. "Έφτασε ο ελληνικός στρατός!". Οι άνθρωποι παρατούσαν τις δουλειές, στεκόντανε για λίγο, το λέγανε μέσα τους συλλαβιστά να το χωρέσει ο νους. Κι ύστερα το φωνάζανε και δυνατά και τρέχανε να το πούνε και στους άλλους.Κάνανε το σταυρό τους κι αγκαλιαζόντανε και κλαίγανε.
Το χωριό γέμισε σημαίες μεγάλες και μικρές που τις ράψανε οι γυναίκες τους τελευταίους μήνες.
(Διδώ Σωτηρίου, Ματωμένα χώματα).
Πρόσφυγες. Πού ν΄ακουμπήσουν οι πρόσφυγες; Tι να σκεφτούν; Τι να ξεχάσουν; τι να πράξουν; Πού να δουλέψουν; Πώς να ζήσουν;
(που ξεπερνάει τα όρια του παιχνιδιού!):
Η είδηση φτερούγισε από σπίτι σε σπίτι, από χωράφι σε χωράφι. "Έφτασε ο ελληνικός στρατός!". Οι άνθρωποι παρατούσαν τις δουλειές, στεκόντανε για λίγο, το λέγανε μέσα τους συλλαβιστά να το χωρέσει ο νους. Κι ύστερα το φωνάζανε και δυνατά και τρέχανε να το πούνε και στους άλλους.Κάνανε το σταυρό τους κι αγκαλιαζόντανε και κλαίγανε.
Το χωριό γέμισε σημαίες μεγάλες και μικρές που τις ράψανε οι γυναίκες τους τελευταίους μήνες.
(Διδώ Σωτηρίου, Ματωμένα χώματα).
Πρόσφυγες. Πού ν΄ακουμπήσουν οι πρόσφυγες; Tι να σκεφτούν; Τι να ξεχάσουν; τι να πράξουν; Πού να δουλέψουν; Πώς να ζήσουν;
Παράτησαν σκοτωμένα παιδιά και γονιούς άταφους. Παράτησαν περιουσίες , τον καρπό στα δέντρα και στα χωράφια, το φαί στη φουφού. Και βάλθηκαν να τρέχουν , να φεύγουν κυνηγημένοι από το τούρκικο μαχαίρι και τη φωτιά του πολέμου.
Βαπόρια φτάναν το ένα πίσω από το άλλο και ξεφόρτωναν κόσμο. Έναν κόσμο ξεκουρντισμένο, αλλόκοτο, άρρωστο, συφοριασμένο. Έπηζαν οι δρόμοι, το λιμάνι, οι εκκλησίες τα σχολεία, οι δημόσιοι χώροι. Ψάχναν για τον αίτιο , αναθεμάτιζαν τοον ουρανό, τη γη, τον Κεμάλ, το Βενιζέλο, τον Κωνσταντίνο, την Αντάντ, τον πόλεμο. Μα πάνω απ΄ όλα τον Άγγλο, που έκανε αυτοκρατορική πολιτική με το αίμα και τη δυστυχία ενός λαού.
Κοιμήθηκαν αποβραδίς νοικοκυραίοι στον τόπο τους και ξύπνησαν φυγάδες, θαλασσοπόροι, άστεγοι, άποροι, ζητιάνοι στα λιμάνια του Πειραιά, της Σαλoνίκης, της Καβάλας, του Βόλου, της Πάτρας.
(Διδώ Σωτηρίου, Οι νεκροί περιμένουν)
Οι ξυπόλητοι πρόσφυγες φόρεσαν παπούτσια καμωμένα από λάστιχα αυτοκινήτων και ντύθηκαν με σάκους από αλεύρι.
Γυναίκες που είχαν γνωρίσει μιαν άνετη ζωή, φύλαγαν στην ουρά επί ώρες για ένα κομμάτι ψωμί.
Τα παραπάνω: Οκτώβρης 2002, ...στο σχολείο.
Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Μικράς Ασίας και των ανθρώπων της και στη μνήμη όλων των ανθρώπων που έχασαν τις πατρίδες τους.
Σ΄αυτούς ας είναι αφιερωμένη και η σημερινή ανάρτηση.
ΣΗΜ.Την εκδήλωση την είχε καταγράψει με την κάμερά του ο συνάδελφος Γιώργος Παπασταμόπουλος -και είναι και το μόνο υλικό που υπάρχει από την παράσταση -
ΣΗΜ2. Το απωθημένο για ένα αφιέρωμα στη Διδώ Σωτηρίου , ελπίζω , κάποτε, να υλοποιηθεί.
Πολλές οι μνήμες από το ταξίδι στα παράλια της Μικράς Ασίας πριν μερικά χρόνια. Η πιο συγκινητική στιγμή είναι σε μια ταβέρνα στο Μοσχονήσι. Όταν οι παρέες φτάνουν στο τσακίρ κέφι, η ιδιοκτήτρια του μαγαζιού αρχίζει να τραγουδά καταπληκτικά στα τούρκικα και μεταξύ όλων τραγουδά κι ένα τραγούδι για την αγάπη δυο νέων που το έλεγε και η μάνα μου.Νομίζω ότι άξιζε τον κόπο να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα της "Εαρινής Συμφωνίας" καταθέτοντας ακόμη και προσωπικές μαρτυρίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο σπουδαίο έργο της Διδώς είναι διαρκής η ανάγκη να επανερχόμαστε εμείς οι δάσκαλοι με κάθε ευκαιρία και με όλα τα μέσα. Η Εντολή της είναι ένα κείμενο που πρέπει να διαβάσουν όλοι οι νεότεροι. Για να οργιστούν. Για να μην ξεχάσουν οι παλιότεροι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστούμε.
Από τα βιβλία της σχολικής μας βιβλιοθήκης που έχουν κινητικότητα, τα Ματωμένα Χώματα. Φαίνεται πως και οι καθηγητές το προτείνουν και οι μαθητές το βρίσκουν ενδιαφέρον κι ελκυστικό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈτσι ζωντανά που μας βάζει στο πάντα ζεστό θέμα της μετανάστευσης/προσφυγιάς, Λίλα, μας θυμίζει αυτό που χρόνια τώρα γυροφέρνουμε για μια εκδήλωση.
Αλλά κι αυτή "η δική σου" εκδήλωση, του 2002, πόσο μας είχε συγκινήσει, παιδιά και μεγάλους! Ο δε Γιώργος, ο Παπασταμόπουλος, ολόκληρο αρχείο πρέπει να έχει συγκροτήσει απ' αυτά που βιντεοσκοπούσε και φωτογράφιζε.
Ελένη,
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο θυμάμαι αυτό το ταξίδι σας!
Και, φυσικά, αυτές οι προσωπικές μαρτυρίες διατηρούν ζωντανή τη μνήμη και αναδεικνύουν τα «παιχνίδια» και τις «συμπτώσεις» της ζωής.
Θερσίτη,
ΑπάντησηΔιαγραφή... ή, « ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη»
Εμείς ευχαριστούμε!
Διονύση,
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι, ευτυχώς, το βιβλίο κάνει την «αντίστασή του» και έχει διαγράψει –και διαγράφει τη δική του πορεία στο μυαλό και τις καρδιές των αναγνωστών.
Επίσης: τίποτα δε θα είχε συμβεί αν η εκδήλωση δεν είχε γίνει «όλων μας»- και με, και χωρίς εισαγωγικά!-