Πάμε στην έκθεση για το Γιάννη Τσαρούχη

Έργο Γιάννη Σταύρου 

Σας προτείνουμε να επισκεφτούμε μαζί την έκθεση-αφιέρωμα για το Γιάννη Τσαρούχη στο μουσείο Μπενάκη, καθώς φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του.

Μέχρι τότε, από το ιστολόγιό μας, θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε κάποιες πτυχές της προσωπικότητας και της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

Σήμερα, ας περιοριστούμε σε ένα βιογραφικό, όπως το δανειστήκαμε από το 3lyk-n-filad.att.sch.gr, και σε κάποιους από τους πίνακες των πρώτων του χρόνων (1917-1936), τους οποίους βρήκαμε στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Τσαρούχη, που βρίσκεται στο Μαρούσι (http://www.tsarouchis.gr/).

Αυτοπροσωπογραφία 1926

Νερομπογιά και μολύβι σε χαρτί, 24 x 19 εκ.Aρ. ευρ. 641
"Δεν ξέρω να ζωγραφίζω ακόμη ένα πρόσωπο σωστά.

Αρκούμαι να εκφράζωτο αίσθημα του.

Αργότερα θα μου μάθει πολλά για την προσωπογραφία

η αρχαία τέχνη και ιδίως η ελληνιστική."

Γιάννης Τσαρούχης

(Πειραιάς 1910 - Αθήνα 1989). Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1929 - 1935). Παράλληλα μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου (1931 - 1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή ζωγραφική, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης.
Στα 1935 - 1936 αφού πρώτα επισκέφτηκε τη Κωνσταντινούπολη μετά ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης & του Εμπρεσιονισμού. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς και ο Τζακομέτι κ.ά.

Τέσσερις άνδρες σε καφενείο, ζωγραφισμένοι εξ απροόπτου1927

Νερομπογιά σε χαρτί,25,5 x 31,5 εκ

"Το ζωγράφισα σε ώρα που προοριζόταν να μελετήσω τα μαθήματά μου

για τις προσεχείς εξετάσεις.

Αρχίζω να καταλαβαίνω ότι η απλοποίηση των επιπέδων

πλησιάζει περισσότερο την ομοιότητα

απ' ότι οι εξαντλητικές λεπτομέρειες.

"Γιάννης Τσαρούχης

Το '38, δυό χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο κατάστημα Αλεξοπούλου της οδού Νίκης/Αθήνα.
Το '40 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. Το '47 πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το ΄51 εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο και το '53 υπέγραψε συμβόλαιο με τη γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το ΄56 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το '58 πήρε μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Το '67 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.
Το '82 άνοιξε το Μουσείο Γ. Τσαρούχη στο Μαρούσι στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου.

Ποδηλάτης μεταμφιεσμένος σε τσολιά, μ΄ένα ναό δεξιά κάτω

1936, Λάδι σε πανί, 34,5 x 29 εκ

Σημαντική υπήρξε και η ενασχόληση του Τσαρούχη με την σκηνογραφία. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο του θεάτρου το '28 φιλοτεχνώντας τα σκηνικά και τα κουστούμια για τη "Πριγκίπισσα Μαλένα" του Μαίτερλιγκ. Το ΄34 με τη δουλειά του στην Ερωφίλη του Χορτάτζη σηματοδοτείται η έναρξη συνεργασίας με τον Κάρολο Κουν.
Συνεργάστηκε με την Ντάλας Σίβικ Όπερα του Τέξας, τη Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο της Γαλλίας, το Τεάτρο Ολύμπικο της Βιτσέντζα.
Το ΄77 ανέβασε ο ίδιος τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε δική του νεοελληνική απόδοση με δική του διδασκαλία & σκηνογραφία.
Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων, την μετάφραση και συγγραφή βιβλίων για την τέχνη. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά από πολύχρονη παραμονή στο Παρίσι το ΄80, όπου και πέθανε το ΄89.

Σκεπτόμενος 1936

Xρωστικές σκόνεςμε ζωική κόλλα σε χαρτί,139,2 x 87,4 εκ.

"Το έργο αυτό αντιπροσωπεύειτο καταστάλαγμα της ζωγραφικής στο οποίο θέλουν να φθάσουν οι ζωγράφοι αποφεύγοντας την προοπτική. Ο τίτλος «Στοχαστής» ή «Σκεπτόμενος», που δόθηκε κάπως ειρωνικά στο ταπεινό αυτό έργο μου, έχει ένα αντίθετο αίσθημα απ' τον «Σκεπτόμενο» του Ροντέν,που ανήκει σ' έναν άλλο κόσμο.Όσο προχωρούσα στην τεχνοτροπία αυτή

έβλεπα το δίκιο και το άδικο των συμφωνούντων καί αντιφρονούντων.

Αργά κατάλαβα ότι είναι δυσκολότατο να συνενώσει κανείς τις δυο τεχνοτροπίες,

τη σχεδιαστική που λαμβάνει υπόψη το κιάρο σκούρο και την, ας πούμε, ανατολίτικη αντίληψη

που περιέχει την ποιότητα των χρωματικών επιπέδων. Το έργο αυτό έγινε από αντίδραση

προς τις ακαδημαϊκές μελέτες μου και την παράδοση.

"Γιάννης Τσαρούχης

Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ίσως ο πλέον διακεκριμένοςς εκπρόσωπος της εικαστικής γενιάς του ΄30, που προσπάθησε ιδιαίτερα να συγκεράσει τις επιταγές της "ελληνικότητας" με το ιδίωμα του "μοντερνισμού". Ως ζωγράφος των παθών του σώματος ναρκοθέτησς την μικροαστική αισθητική της δεκαετίας του ΄50. Αργότερα στράφηκε σε μια ζωγραφική πιο δυτικότροπη. Ο ίδιος πέραν του εικαστικού του έργου θα μείνει στην ιστορία ως ο κορυφαίος έλληνας σκηνογράφος.

Η διαφορά πάντως του Τσαρούχη και του διεθνισμού της γενιάς του ΄60 έγκειται κυρίως στο ότι αυτός ενεργούσε ως κληρονόμνος ενός πολιτισμού εν ισχύι ενώ οι άλλοι ακολουθούσαν ένα πολιτιστικό σχήμα, που δεν είχε ακόμη μορφοποιηθεί.
Υλικά της δουλειάς του ήταν η λιτή χρωματική κλίμακα του Πολύγνωτου και η αυστηρά κομψή γραμμή της βυζαντινής εικόνας. Αποτέλεσμα αυτών ήταν να αναβιώσει μέσα από τα έργα του χαρίεσσα η παράδοση, αλλά και να εκφράζεται ένα ισχυρό πλαστικό ένστικτο. Διαμόρφωσε με το ευρύ φάσμα των καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων την αισθητική των Νεοελλήνων μεταπολεμικά περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
(Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα )

Ναύτης με ροζ πρόσωπο 1938

Xρωστικές σκόνεςμε ζωική κόλλα σε χαρτί,69,5 x 48 εκ.

"Ένας φίλος μου, ο απόστρατος σήμερα δικαστής Γ.Κ., για να με βοηθήσει,

ποζάρει το 1938 μ' ένα θαλασσί πουκάμισο. Χρειάζεται ακόμα μια καλή πόζα

για να τελειώσει το έργο. Δεν έρχεται όμως την μέρα που είχαμε ορίσει.

Τηλεφωνώ στη μητέρα του κι αυτή μου απαντά:

«Είναι πολλές μέρες τώρα που είναι ναύτης. Ίσως αύριο να είναι εξόδου».

Πράγματι την επόμενη έρχεται βιαστικός ντυμένος ναυτικά.

Τον σχεδιάζω δυο φορές καθισμένο σε μια πολυθρόνα καπιτονέ

και τον παρακαλώ να έρθει ακόμα δυό-τρεις φορές

για να κάνω μερικά μικρά έργα με τα ναυτικά.

Αποτέλεσμα αυτών των συναντήσεων είναι τα έργα «Ναύτης στην πολυθρόνα με ροζ πρόσωπο»

και «Ναύτης στην πολυθρόνα με κιτρινωπό πρόσωπο».

Έτσι ο ναύτης μπήκε μες στα θέματα μου.

"Γιάννης Τσαρούχης

Στοιχεία για την έκθεση από το in.gr:

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου καλλιτέχνη Γιάννη Τσαρούχη, το Μουσείο Μπενάκη φιλοξενεί μεγάλο αφιέρωμα στην οδό Πειραιώς. Η πρώτη αναδρομική έκθεση έργων του Τσαρούχη που παρουσιάζεται στην Αθήνα εγκαινιάζεται στις 19 Δεκεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 13 Μαρτίου.
Το αφιέρωμα διοργανώνουν το Μουσείο Μπενάκη, το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη και το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τραπέζης Κύπρου.
Την έκθεση επιμελείται η Νίκη Γρυπάρη και έχει σχεδιάσει η Λίλη Πεζανού. Θα εκτείνεται σε δύο ορόφους του κτηρίου της οδού Πειραιώς και περιλαμβάνει περίπου 670 έργα, τα οποία ανήκουν σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Στο ισόγειο του κτηρίου παρουσιάζεται το ζωγραφικό έργο, ενώ στον πρώτο όροφο η θεατρική καλλιτεχνική δημιουργία του Γιάννη Τσαρούχη.
Η έκθεση έχει τίτλο: «Γιάννης Τσαρούχης 1910-1989» και σκοπός της είναι να αναδείξει το πολύπτυχο έργο του καλλιτέχνη, να παρουσιάσει μια πλήρη εικόνα του πλούσιου ζωγραφικού του έργου (πίνακες, εικονογραφήσεις βιβλίων κ.ά.), καθώς και της καθοριστικής συμβολής του στο νεοελληνικό θέατρο (μακέτες σκηνικών, κοστουμιών κ.ά.).

Η επίσκεψή μας στο μουσείο Μπενάκη θα πραγματοποιηθεί μια Κυριακή του Φεβρουαρίου - που θα καθοριστεί τις επόμενες μέρες.