Θυμόμαστε το Γιάννη Ρίτσο

" Α, να' σαι ήλιος, να χαρίζεις φως"
φράση από επιστολή στην αδελφή του Λούλα


11 Νοεμβρίου 1990. Φεύγει από τη ζωή ο Γιάννης Ρίτσος. Κατάφωτη η ποίησή του συνεχίζει να μας συντροφεύει, προσφέροντάς μας ένα δεκανίκι σε εποχές δύσκολες.

Είναι εντυπωσιακή η σύγκριση του βιογραφικού του με το πνεύμα της ποίησής του και της στάσης του απέναντι στη ζωή. Γνωρίζει πολύ νωρίς το θάνατο οικείων ανθρώπων ( μητέρας, αδερφού), τη χρεωκοπία του πατέρα του και τον εγκλεισμό του σε ψυχιατρείο - αργότερα και της αδερφής του -, την αρρώστια ( για χρόνια πολλά φυματικός, μπαινοβγαίνει σε κλινικές και σανατόρια ), τη φτώχεια, τα πολλά χρόνια της εξορίας, των φυλακίσεων και των διώξεων, της κατ' οίκον απομόνωσης.

Κι όμως. Όχι μόνο σε καμιά στιγμή της ζωής του δεν κάμπτεται, αλλά το έργο του πλημμυρίζει από φως, αισιοδοξία, αγάπη για τη ζωή, αγωνιστικότητα, πίστη στον Άνθρωπο, εμμονή σε αξίες, ιδανικά και οράματα.

Ένα σκελετό του βιογραφικού του παρουσιάζουμε σήμερα και θα επανέλθουμε πολλές φορές, αφού και το 2009 συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατό του.

Μπορείτε να δείτε περισσότερα και στα ωραία αφιερώματα:






Η προτομή του έξω από το σπίτι του στη Μονεμβασιά


1909. Γέννηση στη Μονεμβασιά, το τέταρτο παιδί αρχοντικής οικογένειας.

1921. Πεθαίνει από φυματίωση ο αδερφός του και μετά από τρεις μήνες η μητέρα του, 42 χρονών, σε σανατόριο του Πηλίου. Βρίσκει καταφύγιο στη ζωγραφική και στη στιχουργία.

1925. Στην Αθήνα με την αδερφή του Λούλα. Ανεργία, δύσκολες συνθήκες, δικτατορία Πάγκαλου, εργάζεται ως δακτυλογράφος και αντιγραφέας στην Εθνική Τράπεζα.


1926. Φυματίωση. Επιστροφή στη Μονεμβασιά. Ο πατέρας έχει χρεωκοπήσει. Ο Ρίτσος εγκαθίσταται σε ένα ερειπωμένο πανδοχείο και ο πατέρας του, με ψυχολογικά προβλήματα στο ψυχιατρείο του Δαφνιού. Επιστρέφει στην Αθήνα. Η φυματίωση εξακολουθεί να τον ταλαιπωρεί, εργάζεται ως βιβλιοθηκάριος και γραφέας.

1927 - 1930 Νοσηλεύεται στην κλινική Παπαδημητρίου και αργότερα στο Σωτηρία. Θα μείνει εκεί για τρία χρόνια. Διαβάζει ποίηση, γνωρίζει την Πολυδούρη.

1930-31 Νοσηλεύεται στο άσυλο φυματικών της Καψαλώνας, ένα σανατόριο γιαάπορους, στην Κρήτη. Με δημόσια επιστολή καταγγέλλει την αθλιότητα.

1931 Επιστροφή στην Αθήνα. Δουλεύει ως ηθοποιός και σκηνοθέτης κι αργότερα ως επιμελητής και διορθωτής δοκιμίων.

1934 Εκδίδει τις πρώτες του ποιητικές συλλογές.

1936 [Επιτάφιος] Η αγαπημένη του αδελφή Λούλα οδηγείται στο Δαφνί.

1937 Νέα υποτροπή της αρρώστιας του. Σανατόριο Πάρνηθας.

1938 Πεθαίνει ο πατέρας του στο Ψυχιατρείο.

1941 Πόλεμος. Κατάκειτος στο σπίτι συναδέλφων του.

1942 Η πείνα της κατοχής σκοτώνει χιλιάδες ανθρώπους. Ο Ρίτσος εξαντλημένος κινδυνεύει θανάσιμα. Γίνεται δημόσιος έρανος για τη σωτηρία του. Ο ίδιος ζητάει τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν να παραδοθούν ακριβοδίκαια σε όσους έχουν ανάγκη. Προσχωρεί στο μορφωτικό τομέα του ΕΑΜ.

1945 Με τον ΕΛΑΣ, γράφει έργα εμπνευσμένα από τις ιστορικές συγκυρίες.

1946-7 [Ρωμιοσύνη], [Κυρά των αμπελιών].

1948 [Καπνισμένο τσουκάλι] Συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται στο στραστόπεδο Κοντοπούλι της Λήμνου.

1949 Μεταφέρεται στη Μακρόνησο. Τα χειρόγραφα τα θάβει στη γη, μέσα σε μπουκάλια, για να διασωθούν.

1950-1 Απολύεται ως φυματικός αλλά μετά από ένα μήνα συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στον Αη-Στράτη. [ Γράμμα στο Ζολιό Κιουρί ]

1952 Επιστρέφει στην Αθήνα. Το έργο του είναι απαγορευμένο. Προσχωρεί στην ΕΔΑ.

1954 Παντρεύεται την παιδίατρο Φαλίτσα Γεωργιάδη από τη Σάμο. [Αγρύπνια ]1955 Γεννιέται η κόρη του Έρη. [ Πρωινό άστρο ]

1956 [Η σονάτα του σεληνόφωτος]1957 Θάνατος της Φωτεινούλας, κορούλας του ζεύγους που τον φιλοξενούσε. Συγκλονίζεται. Η ποιητική του παραγωγή είναι έντονη.

1958 [Ανυπόταχτη Πολιτεία]

1960 Κυκλοφορεί ο Επιτάφιος, σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Το έργο αγκαλιάζεται από το λαό.

1962 Υποτροπή της φυματίωσης. Νοσηλεία στην Οστράβα.

1967 Τη νύχτα του πραξικοπήματος ο ποιητής ειδοποιείται από φίλους που τον προτρέπουν να φύγει και να κρυφτεί. Οι διώξεις πολιτικών στελεχών και διανοουμένων έχουν αρχίσει. Αρνείται να φύγει, ετοιμάζει τα πράγματά του και περιμένει μέσα στο σπίτι του. Στις έξι το πρωί , αστυνομικοί τον συλλαμβάνουν. Μεταφέρεται εξόριστος στη Γυάρο, στη Λέρο, στο Παρθένι.

1968 "Άγιος Σάββας", Λέρος, κατ' οίκον περιορισμός στο Καρλόβασι της Σάμου.

1970 Επιπλοκή της υγείας του. Εγχειρίζεται.

1970- 1975. Γενικεύεται, σταδιακά, η διεθνής αναγνώριση, πολλαπλασιάζονται τα διεθνή βραβεία. Έχει έρθει η ώρα της ύψιστης αναγνώρισης και καθιέρωσης.

1977 -1990 Βραβείο Λένιν στη Μόσχα Τιμές, βραβεία, πλήθος εκδόσεων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πεθαίνει στις 11 Νοεμβρίου στην Αθήνα και ενταφιάζεται στις 14 στη Μονεμβασιά.



ΣΗΜ. Τα στοιχεία του βιογραφικού του αντλήθηκαν κυρίως από τα χρονολόγια της Αγγελικής Κώττη και του Θοδωρή Πετρόπουλου.

Σχόλια

  1. Τι σπουδαία φυσιογνωμία! Με κάνεις ν' ανοίξω τα συρτάτια αναμνήσεων, κειμένων και ποιημάτων. Είναι όλα εκεί! Φυλαμένα για τα δίσεχτα χρόνια και τις στενόκαρδες ώρες μας...

    Ευχαριστώ για την πρόσβαση στις εύηχες σιωπές του Ποιητή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Διονύση!

    Πέρασα να πω μια Καλησπέρα
    αλλά τι συγκίνηση με περίμενε..
    Χθες έβαλα "Τὸ σβησμένο φανάρι" στη δροσοσταλίδα και φυσικά επισκέφτηκα και τη Roadartist για να της πω για το τζιβαέρι..το πρωί είχα την αίσθηση ότι τον άκουγα να απαγγέλει...ποιήματά του..


    Γιάννης Ρίτσος - Εἶναι ὁρισμένοι στίχοι

    Εἶναι ὁρισμένοι στίχοι-κάποτε ὁλόκληρα ποιήματα-
    ποὺ μήτε ἐγὼ δὲν ξέρω τί σημαίνουν. Αὐτὸ ποὺ δὲν ξέρω
    ἀκόμη μὲ κρατάει. Κι ἐσὺ ἔχεις δίκιο νὰ ρωτᾷς.
    Μὴ μὲ ρωτᾷς.
    Δὲν ξέρω σοῦ λέω.
    Δυὸ παράλληλα φῶτα ἀπ᾿ τὸ ἴδιο κέντρο. Ὁ ἦχος τοῦ νεροῦ
    ποὺ πέφτει τὸν χειμῶνα, ἀπ᾿ τὸ ξεχειλισμένο λοῦκι
    ἢ ὁ ἦχος μιᾶς σταγόνας καθὼς πέφτει
    ἀπό ῾να τριαντάφυλλο στὸν ποτισμένο κῆπο
    ἀργὰ-ἀργὰ ἕνα ἀνοιξιάτικο ἀπόβραδο
    σὰν τὸν λυγμὸ ἑνὸς πουλιοῦ. Δὲν ξέρω
    τί σημαίνει αὐτὸς ὁ ἦχος-ὡστόσο ἐγὼ τὸν παραδέχομαι.
    Τ᾿ ἄλλα ποὺ ξέρω στὰ ἐξηγῶ. Δὲν τὸ ἀμελῶ.
    Ὅμως κι αὐτὰ προσθέτουν στὴ ζωή μας. Κοιτοῦσα
    ὅπως κοιμότανε, τὸ γόνατό της νὰ γωνιάζει τὸ σεντόνι-
    Δὲν ἦταν μόνο ὁ ἔρωτας. Αὐτὴ ἡ γωνία
    εἶναι ἡ κορυφογραμμὴ τῆς τρυφερότητας, καὶ τὸ ἄρωμα
    τοῦ σεντονιοῦ, τοῦ λευκοῦ καὶ τῆς ἄνοιξης, συμπλήρωναν
    ἐκεῖνο τὸ ἀνεξήγητο ποὺ ζήτησα, ἄσκοπα καὶ πάλι, νὰ στὸ ἐξηγήσω.

    Πολλά φιλιά σε όλους σας!

    ΥΓ
    Εάν κάποιος νιώθει στρες μπορεί να μάθει να το αντιμετωπίζει εδώ

    http://antistres-roi.blogspot.com/
    με το όνομα ΡΟΗ

    και το γλυκοχαράζει μου έχει παράπονο..γιατί δεν έδειξε..την ανάρτηση για την ελιά και το λάδι της, αφιερωμένη στη Κική μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Π.Κ,
    Πηγή ανεκτίμητου πλούτου ο Ρίτσος. Το 2009 θα έχουμε την ευκαιρία πολλά να πούμε και να ευχαριστηθούμε.

    Μάρελντ,
    " Ὁ ἦχος τοῦ νεροῦ
    ποὺ πέφτει τὸν χειμῶνα, ἀπ᾿ τὸ ξεχειλισμένο λοῦκι
    ἢ ὁ ἦχος μιᾶς σταγόνας καθὼς πέφτει
    ἀπό ῾να τριαντάφυλλο στὸν ποτισμένο κῆπο
    ἀργὰ-ἀργὰ ἕνα ἀνοιξιάτικο ἀπόβραδο
    σὰν τὸν λυγμὸ ἑνὸς πουλιοῦ. Δὲν ξέρω
    τί σημαίνει αὐτὸς ὁ ἦχος-ὡστόσο ἐγὼ τὸν παραδέχομαι."

    "Ωστόσο εγώ τον παραδέχομαι.": Εκεί είναι η ποίηση, εκεί ο ποιητής, να επισημαίνει την ανείπωτη τρυφερότητα του κόσμου. Να επισημαίνει "το άρωμα του σεντονιού, της λευκότητας, της άνοιξης"
    Συμπτωματικά ή όχι, αυτό το ποίημα το δίνω στους μαθητές μου, όταν ξεκινάμε την προσπάθεια να αναλύσουμε.

    Μπα; Καινούργιο ιστολόγιο; Αντιστρές; Φαντάζομαι, κάπου
    1ο.οοο.οοο Έλληνες θα σ'ευγνωμονούν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Διονύση!!!

    Είναι απ΄αυτά που εμείς οι νευροεπιστήμονες δεν μπορούμε να καταλάβουμε..κι έτσι εγώ γλίτωσα με τη ποίηση!!!

    Ναι..βγήκε η ροή στο φως!
    Μου το ζήτησαν φίλοι και το άρχισα τώρα.. θα ασχοληθώ στα σοβαρά.. εννοώ θα προσφέρω τη γνώση για το στρες και την αντιμετώπισή του..απλά και κατανοητά για όλο το κόσμο..αλλά και επιστημονικά γι΄αυτούς που θέλουν να μάθουν περισσότερα.
    Έτσι περιορίζω και τις βόλτες μου στα μπλογκ..λόγω έλλειψης χρόνου,αλλά δεν πειράζει..

    Φιλάκια!
    Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πολύ έντονη πορεία στη ζωή του ..
    και μ΄ενα πλούσιο σε ποιότητα και ποσότητα έργο μας αφήνει πολλά στη σκέψη μας!!!
    Πάρα πολύ καλό αφιέρωμα!!

    Την καληνύχτα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Και πως να τον ξεχάσειςτον καταπληκτικό δημιουργό.
    ευχαριστούμε για το αφιέρωμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πολύ καλή ανάρτηση!
    Σίγουρα το 2009 όλοι θ' απαγγέλουν
    Ρίτσο!
    Να είμαστε καλά, πρώτα ο Θεός, Διονύση μου!
    Φιλιά πολλά και Καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. To παρακάτω σχόλιο ήρθε σ' εμένα και θεώρησα καλό να υπάρχει και εδώ για τον Διονύση

    Ο/Η Μαρία Νεονάκη είπε...
    Aκολουθώντας άγνωστες διαδρομές σε αξιόλογες ιστοσελίδες βρέθηκα στη σελίδα του Διονύση του Μάνεση και της παρέας του. Ένιωσα ιδιαίτερη συγκίνηση. Τον Διονύση τον γνώρισα πριν πολλά χρόνια, τότε που πρωτοδιοριζόμενη στην όμορφη Ζάκυνθο άφηνα πίσω μου την ιδιαίτερη πατρίδα μου την Κρήτη. Ο Διονύσης είναι ένας από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Ζεστός φίλος με ανθρώπινες αξίες, σπουδαίος επιστήμονας , άξιος δάσκαλος, που όμως έχασε η ιδιαίτερη πατρίδα του η Ζάκυνθος και φυσικά εμείς που τον αγαπάμε και τον εκτιμάμε.
    Διονύση χαίρομαι που σε ξαναβρίσκω και εύχομαι ολόψυχα σε σένα και την οικογένειά σου Κάθε Καλό

    Πέμπτη, Νοέμβριος 13, 2008 12:58:00 μμ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ότι θα ευγνωμονούν την mareld
    1ο.οοο.οοο Έλληνες είναι το μόνο σίγουρο!!
    Το νέο έτος..που θα συμπληρωθούν 100 χρόνια από τη γέννηση του Ρίτσου θα έχουμε ξανά αφορμές για να τον θυμηθούμε..
    Το σχόλιο της κας Μαρίας Νεονάκης, μιλάει για πράγματα..που δίχως να γνωρίζω προσωπικά τον Διονύση, αλλά μόνο διαδικτυακά, πραγματικά δεν με εκπλήσσουν καθόλου. Τελικά μερικά πράγματα φαίνονται ;)
    Καλό απόγευμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. TغØ�←Stغllar •dust°,
    ( αυτό είναι γκράφιτι, βρε, δεν είναι όνομα!! )

    Ναι, μια ζωή έντονη και μεστή γεγονότων και συναισθημάτων. Έχουμε να πούμε ( και να κάνουμε) πολλά το 2009 για το Ρίτσο.
    Καλό σου βράδυ.


    Βαγγέλη,
    Τα στοιχεία που κουβαλάμε μαζί μας δεν τα ξεχνάμε, έχεις δίκιο! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. κυκλαμινάκι,
    Με τα τόσα σου βάσανα και έχεις καιρό και για μαθήματα στο σχολείο μας; Χαρά στο κουράγιο σου, βρε!
    Φαίνεται πως τα μηνύματα από τη στάση ζωής του ποιητή εσύ τα έχεις ήδη λάβει!! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Μαρίααααααααααααα!!!

    Τι έκπληξη!!! Χάρηκα πολύ που
    ( ακόμα απίστευτο μου φαίνεται!)
    ...με πέτυχες. Κι ας με έλουσες με τόσες ευγενικές, φιλοφρονήσεις!
    Όπως λέει κι ένας κοινός μας φίλος που μένει εκεί κοντά στον κάμπο σας, τα καλά λόγια περισσότερο χαρακτηρίζουν αυτόν που τα λέει παρά αυτόν που τα δέχεται.

    Υπόσχομαι ( δημοσίως, ε, με μάρτυρες! ) να σας αναζητήσω και να καταφέρω να βρεθούμε εν ευθέτω. Πολλές καλές μέρες να έχετε, σύμπασα η οικογένεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. καλοκαλλιτεχνάκι μας, καλησπέρα,
    Η Μαρία η Νεονάκη έχει δίκιο:ΤΟΤΕ που κάναμε παρέα ήμουν καλός άνθρωπος..:-))

    Έμαθα ότι αλωνίζεις στους δρόμους της Φλωρεντίας και τρέχω να σε συναντήσω - καλό βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Τώρα το πήρα είδηση. Πολύ ωραίο. Πάρα πολύ ωραίο. Ναι, με το 2009 έχουμε πολλά να πούμε. Μακάρι να είναι τόσο περιεκτικά και ουσιαστικά όσο αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Εαρινή,
    Είμαι σίγουρος πως θα γίνουν πολλά. Αποτελεί διαρκή έμπνευση ο Ρίτσος. Κι η φωνή του μπορεί ακόμα ( και θα μπορεί για πολύν καιρό, νομίζω) " ν' ανάβει μικρές πυρκαγιές", όπως έλεγε και ένας άλλος συγκαιρινός του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Το ιστολόγιό μας στοχεύει στη συμμετοχή, τη συζήτηση, την ανταλλαγή, την έκφραση απόψεων και ιδεών, γι' αυτό και τα σχόλιά σας είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα:-)

Δημοφιλείς αναρτήσεις