Με σηκωμένα τα χέρια ή τα μανίκια;

Οι φωτιές του Αυγούστου ήρθαν κι αυτές να προσθέσουν το βάρος τους στη συσσωρευμένη απογοήτευση των πολιτών, που βλέπουν την κοινωνία τους βαλτωμένη, να μην προχωράει. Ποια η θέση ενός ευσυνείδητου πολίτη; Ποια αντίδραση μπορεί να έχει, ποια στάση, αν θέλει να εξακολουθεί να ονειρεύεται πως πάντα υπάρχει περιθώριο για βελτιώσεις;

Σ' αυτή την κατεύθυνση κινείται ο προβληματισμός της Τασούλας Καραϊσκάκη, στο άρθρο της με τίτλο " Χείμαρρος ιδεών για τηλε-κατανάλωση " ( "Καθημερινή", 30 Αυγ. 2009).

" Μια πλημμυρίδα αναλύσεων των αιτιών της μεγάλης πυρκαγιάς στη βορειοανατολική Αττική, από δημοσιογράφους, πολιτικούς, επιστήμονες, ιθύνοντες συνόδευσε την καταστροφή. Μαζί με τα πολλαπλώς αναμασημένα (απουσία πρόληψης, κρατική αβελτηρία, ανικανότητα, δυσκαμψία, ασυνεννοησία εντός του κατασταλτικού μηχανισμού) κι ένα πλήθος διαφορετικών (ευφάνταστων ή αιρετικών) απαντήσεων στο «τι έφταιξε». Επόμενη μέρα. Ενας νέος χείμαρρος συμβουλών, παροτρύνσεων, γνωμών, ειδικών υπομνήσεων, μελετών για το «τι πρέπει να γίνει». Γενικόλογες αδιερεύνητες προτάσεις ή σημαντικές τεχνικές επισημάνσεις, συχνά διαμετρικά αντίθετες. Και «ναι» και «όχι» στην αναδάσωση, και «ναι» και «όχι» στην τοποθέτηση κορμοπλεγμάτων, και «ναι» και «όχι» στις αντιπυρικές λωρίδες, και «ναι» και «όχι» στη βόσκηση στο δάσος. Ο νους θολώνει, μπερδεύεται, αδυνατεί να σχηματίσει μια καθαρή εικόνα.

Από τα ΜΜΕ παρελαύνουν αμέτρητοι λαλίστατοι «σωτήρες». Και αίφνης αντιλαμβάνεσαι ότι δεν θέλεις να συμμετάσχεις σ’ αυτήν την επίδειξη σοφίας, σ’ αυτήν την παράτα λαμπρών ιδεών, ότι για άλλη μια φορά μια μεγάλη καταστροφή, αντί να προξενήσει οδύνη και σιωπή, αναδίπλωση, αθόρυβο απολογισμό και άμεσα μέτρα, γίνεται πανηγύρι, θέαμα, κατανάλωση. Διότι, τι ενδιαφέρει τον κοινό θνητό, π. χ. το μνημόνιο ενεργειών, οι αναλύσεις ρίσκου, τα μοντέλα εκτίμησης, οι γραμμές ζωής; Σίγουρα είναι χρήσιμα όλα αυτά, αλλά για τα κυβερνητικά επιτελεία. Αυτά οφείλουν να συνεργάζονται με τους ειδικούς, να «φωτίζονται» και να δρουν. Οχι απλά να εξαγγέλουν, για τη συλλογή ψήφων.

Κι ο πολίτης, θα πρέπει να μένει αμέτοχος; Κάθε άλλο. Μόνο που η πληθωρική τηλεοπτική ενασχόληση με τον πολίτη, την «εκπαίδευσή του», «την αλλαγή νοοτροπίας του» (ανακουφιστική κατακλείδα όλων των τηλε-πάνελ») απλά διασκεδάζει εντυπώσεις, χαϊδεύει τ’ αυτιά, ξεγελά. Η εκπαίδευση δεν είναι κάτι αφηρημένο, θεωρητικό. Δεν προκύπτει από λόγια του αέρα, δηλαδή το μηδέν. Αλλά από τη γνώση που φυτεύεται και ριζώνει στη συνείδηση με πράξεις. Με συμμετοχή στη «δημιουργία του ανθρώπου από τον άνθρωπο» που έλεγε και ο Γκαροντί. Του πολιτισμένου ανθρώπου.

Αυτού που αφουγκράζεται, ανασκαλεύει, γρηγορεί, κρίνει, πράττει εκείνο που μπορεί. Ενα προσωπικό έργο μικρό για το κοινό ευ ζην, όπως ο κόκκος της άμμου, σε μια κρίσιμη στιγμή μπορεί να είναι αυθεντικό και μεγάλο. Ενα έργο τόσο ασήμαντο, όσο -για παράδειγμα- το καθάρισμα του περιαστικού αλσυλλίου ή της... πρασιάς, που σε ζυμώνει με τη φύση και κάνει αισθητή την ανάσα της, δεν είναι έργο προσκοπικό, έργο μηχανιστικό, με ηθικό δίδαγμα, αλλά αφύπνιση. Είναι μια απάντηση στο σύνολο των ερωτημάτων που θέτουν στον άνθρωπο η εποχή του, το περιβάλλον του, οι ασχολίες, οι σχέσεις του. Ο κόσμος που βλέπει ένας άνθρωπος που μοχθεί για το σύνολο πριν ή μετά την καταστροφή, που παλεύει να διατηρήσει τον σπόρο της ζωής στην καρβουνιασμένη γη, είναι ένας κόσμος εντελώς διαφορετικός από εκείνον που χαζεύει διά των τηλεοπτικών παραθύρων. Είναι ένας κόσμος αντίθετος στην παρακμή, αν και γεμάτος απορία, ανησυχία, ερωτήματα, κενά. Ομως τα όνειρα των ανθρώπων για κάτι πιο όμορφο, πιο πλήρες, πιο φωτεινό, πιο ευγενές γεννιούνται ακριβώς από τη συνειδητοποίηση αυτού που χάθηκε, αυτού που λείπει, αυτού που μένει ακόμη να δημιουργηθεί..."

(οι υπογραμμίσεις δικές μας)

Κρίνετε την πρόταση που διαβάσατε και, αν θέλετε, προτείνετε κι εσείς.
…Μόνο που, όπως κι η αρθρογράφος επισημαίνει, καλό θα ήταν να μη μείνουμε στη συζήτηση και στις προτάσεις. Να σηκώσουμε τα μανίκια και ν' αρχίσουμε τη δουλειά.

Εσείς; Από πού λετε ν' αρχίζουμε;