Κραυγές και ψίθυροι

Ενδοσκοπικές οι μέρες της Μεγάλης βδομάδας, προσφέρονται για περισυλλογή -και γι' αυτό καμιά φορά και ιαματικές. Πορεύονται με ρυθμούς, θέλω να πιστεύω, βραδύτερους και σιωπηλούς.
Έτυχε αυτές τις μέρες να ακούσω μια ρωσίδα τραγουδίστρια, την Ελένα Φρολόβα.
( Θα αφιερώσουμε μια επόμενη ανάρτηση σ' αυτή, μια και δίνει μια συναυλία στην Καλλιθέα στις 6 Μαΐου και έτσι θα έχουμε την ευκαιρία και την τύχη να τη δούμε και να την ακούσουμε από κοντά ). Οι συνθέσεις της χαμηλόφωνες και ταυτόχρονα επιβλητικές. Σε κάνουν να αναρωτιέσαι πόση δύναμη, πόση ευγενική δύναμη μπορεί να κουβαλάει μέσα της η σιωπή, η γαλήνη. Σε κάνουν να αντιπαραθέτεις την εύγλωττη σιωπή στην ηχηρή παραγωγή ανούσιων ήχων της εποχής.
Η Κυριακή που πέρασε ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου. Ένα επίκαιρο άρθρο της Μαριάννας Τζιαντζη, στην Καθημερινή, συμπλήρωνε τις σκέψεις μας. Έγραφε:

Κραυγές της τερατούπολης

Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου, η σημερινή. Ισως θα έπρεπε να ευαισθητοποιηθούμε κατά «παντός είδους» θορύβου.
Σε αμερικανικές μεγαλουπόλεις έχουν ιδρυθεί οργανώσεις πολιτών ενάντια στην αστική ηχορρύπανση («ζητούνται μέλη, ζητούνται ακτιβιστές», διαβάζουμε σε μια ιστοσελίδα). Από τη φύση της η πόλη είναι θορυβώδης, είναι ζωηρή και σκανδαλιάρα, και οι «ιστορικοί» ήχοι της πόλης έχουν την ομορφιά τους. Η κίνηση, η ανταλλαγή, το παιχνίδι, η πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία, το υπαίθριο εμπόριο, οι γιορτές και οι καβγάδες, οι πλατείες και οι δρόμοι, όλα γράφουν τη μουσική της πόλης. Πριν από 50 χρόνια, οι ήχοι της μεγάλης πόλης βρήκαν μια ευτυχισμένη καλλιτεχνική έκφραση στη μουσική του «Γουέστ Σάιντ Στόρι», όμως το ηχητικό «στόρι» της σύγχρονης τερατούπολης είναι πολύ διαφορετικό. Εδώ ταιριάζει το αγκομαχητό της ραπ και όχι η μελωδική αισιοδοξία του Λέοναρντ Μπερνστάιν. Γαβγίσματα από σκυλιά φυλακισμένα σε μπαλκόνια, έρμα σκυλιά του μπετόν, του παρκέ και της ασφάλτου, ποδοβολητά και ουρλιαχτά από παιδιά φυλακισμένα, συναγερμοί σε βιτρίνες και αυτοκίνητα, μηχανήματα κλιματισμού που μουγκρίζουν αδιάκοπα στις ταράτσες των κτιρίων γραφείων, κορναρίσματα, μαρσαρίσματα, ήχοι ψυχοφαρμακωμένοι που μοιάζουν να σιχτιρίζουν, να βλαστημούν δίχως λέξεις.
Πολλοί δεν μιλούν απλώς στο κινητό τους, αλλά ρητορεύουν εξουθενώνοντας τα αυτιά και το μυαλό των περιστασιακών πλησίον τους. Κάποιοι δεν ακούν μουσική ενώ οδηγούν, αλλά, σαν τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, πραγματοποιούν έναν γραμμικό, μηχανοκίνητο ατομικό ηχητικό θρίαμβο. Δεν σέρνουν πίσω τους στρατιώτες, λάφυρα και δούλους, αλλά τον μουσικό θόρυβο της προτίμησής τους. Ο κοινωνικός και πολιτικός βίος μοιάζει με μια διαδοχή ασύνδετων θορύβων, που ο καθένας καταπίνει τον προηγούμενο και οι οποίοι συνήθως καταγράφονται στο πεντάγραμμο των δημοσκοπήσεων. Εχουμε συνηθίσει τα θορυβώδη σκάνδαλα και σκανδαλάκια που σαν τα πυροτεχνήματα σκάνε και διαλύονται στον ουρανό της αδιαφάνειας και της λήθης. Ενας παρατεταμένος θόρυβος ήταν και η υπόθεση Ζαχόπουλου, που τον διαδέχτηκαν ο θόρυβος του ασφαλιστικού (αν και αυτά τα ηχητικά κύματα θα γίνουν με οδυνηρό τρόπο αισθητά και στο μέλλον) και ο θόρυβος της ονομασίας της ΠΓΔΜ για να καταλήξουμε στον πρόσφατο θόρυβο της ντόπας.
Δεν λείπουν και οι καλλιτεχνικο-κοινωνικοί θόρυβοι, στους οποίους αφιερώνονται πρωτοσέλιδα και άφθονος τηλεοπτικός χρόνος. Εδώ η πρόκληση ή η κόντρα βαραίνει περισσότερο από τη δημιουργία. Δεν είναι μόνον οι ιθαγενείς των τηλεπαράθυρων που προσπαθούν να ακουστούν πιο δυνατά από τους γείτονές τους, αλλά και τα τραγούδια. Συχνά, με την υψηλής τεχνολογία επεξεργασία του, ο ήχος γίνεται εκκωφαντικός και άλλο τόσο τενεκεδένιος.
Το θρόισμα, ο ψίθυρος, η υπαινικτικότητα, η μεταφορά, οι ανάσες έχουν παραχωρήσει τη θέση τους στην κραυγή, στον πάταγο. Κραυγάζουμε για να ακουστούμε, για να υπάρξουμε, σαν να φοβόμαστε το φάντασμα της σιωπής.
Μόνο που τις τελευταίες ημέρες ένας άλλος ήχος, υπόκωφος και απειλητικός, φτάνει και στα δικά μας αυτιά: Είναι το άδειο στομάχι της ανθρωπότητας (ή μιας μεγάλης φέτας της) που γουργουρίζει στον ρυθμό των μελλοντικών πολέμων του ψωμιού και του νερού. Και γι' αυτόν τον θόρυβο δεν αρκεί μια παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης.

Ας συμπληρώσουμε, ποιητικότερα, με τις Φωνές, του Κωνσταντίνου Καβάφη:



Φωνές

Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες
εκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναι
για μας χαμένοι σαν τους πεθαμένους.

Κάποτε μες στα όνειρά μας ομιλούνε·
κάποτε μες στην σκέψι τες ακούει το μυαλό.

Και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουν
ήχοι από την πρώτη ποίησι της ζωής μας -
σα μουσική, την νύχτα, μακρυνή, που σβύνει.

Εσείς; Ποιες φωνές επιδιώκετε; Ποιες σας ενοχλούν; Ποια η σχέση σας με τις…κραυγές και τους ψίθυρους;

Σχόλια

  1. 1. Οι κραυγές και οι τενεκεδένιοι ήχοι, λοιπόν, αλλά και η εκκωφαντική σιωπή και η αλαλία μπροστά σε μείζονα ζητήματα!-είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος- .

    Πώς να μη θυμηθούμε το Σεφέρη:
    "Δε θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά, να μου δοθεί ετούτη η χάρη.
    Γιατί καί τό τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές που σιγά-σιγά βουλιάζει.
    και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ που φαγώθηκε από τά μαλάματα το πρόσωπό της
    κι είναι καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια
    γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά.
    (Γ.Σεφέρη, "Ένας γέροντας στην ακροποταμιά")

    2. Ενημέρωνέ μας, καλλιτεχνικά, βρε Διονύση!!!
    Ε.ΤΖΕΤΖΟΥ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ε.ΤΖΕΤΖΟΥ,
    1. ..Και να σκεφτείς ότι, πριν κάνω την ανάρτηση τον " γέροντα στην ακροποταμιά" σκεφτόμουν να βάλω...
    2. Τώρα...για την ενημέρωση... να βροντοφωνάξω και να θορυβήσω ή να σιωπήσω; Ας το κλείσουμε το θέμα με παροιμιακή φράση: Η σιωπή είναι χρυσός! :-) Καλό βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Διονύση..!!

    Viskningar och rop (1973) Σενάριο: Ίνγκμαρ Mπέργκμαν
    Ψίθυροι της Τέχνης, αντίδοτο της μοναξιάς και του θανάτου. Εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής..

    Η σιωπή να είναι χαρούμενη!

    Πολύ σιωπηλά είναι όλα , κι η σιωπή είναι καλή
    μονάχα σαν κλείνη μέσα της χαρά.
    Αλλοιώς, τη φοβάμαι... ΛΗ

    Στο ποίημα του Βάρναλη οι Πόνοι της Παναγιάς, η Παναγία λέει στο γιο της:
    Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
    Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποια κορφή ερημική;

    Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ' άδικο φωνάξεις.
    Ξέρω πως θάχεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
    Που με τα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις
    .................
    Κι αν κάποτε τα φρένα σου μ' αλήθεια, φως της αστραπής,
    χτυπήσει ο Κύρης τ' ουρανού, παιδάκι μου, να μη την πεις.
    Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.
    Δεν είν' αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.
    Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

    Πόσοι και πόσοι δεν "σταυρώθηκαν" γιατί μίλησαν και καλά που μίλησαν γιατί αν δεν μιλούσαν αυτοί και οι ποιητές μας, ποιός θα μας έλεγε:

    ..Μα πιο πολύ μιλώ για τους ψαράδες
    Π’ αφήσανε τα δίχτυα τους και πήρανε τα βήματα Του
    Κι όταν Αυτός κουράστηκε αυτοί δεν ξαποστάσαν
    Κι όταν Αυτός τους πρόδωσε αυτοί δεν αρνηθήκαν
    Κι όταν Αυτός δοξάστηκε αυτοί στρέψαν τα μάτια
    Κι οι σύντροφοι τους φτύνανε και τους σταυρώναν
    Κι αυτοί γαλήνιοι το δρόμο παίρνουνε π’ άκρη δεν έχει
    Χωρίς το βλέμμα τους να σκοτεινιάσει ή να λυγίσει

    Όρθιοι και μόνοι μες στη φοβερή ερημία του πλήθους.

    Διονύση!
    Επειδή έχεις "την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή"
    Σε ευχαριστώ!
    Να μου είσαι καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. mareld μου,
    Πάντα γόνιμα συμπληρωματική. Τι ωραίος ο Αναγνωστάκης.. Σχετικά με το θέμα που κουβεντιάζουμε θυμάμαι έναν άλλο στίχο του που τον κουβαλάω χρόνια μέσα μου και που πολλέ φορές τον προσφέρω σαν ευχή στους μαθητές μου: " ν'ακούσεις σιμά μια φωνή, όχι τις κρύες κραυγές στους άγνωστους δρόμους " ( Ελπίζω πως τον θυμάμαι σωστά )
    Σ' ευχαριστώ κι εγώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητοί φίλοι έχω τη γνώμη,και ζητώ την κριτική σας,ότι οι απότομες εναλλαγές από τις θορυβώδεις εκδηλώσεις και δραστηριότητες στην άκρα σιωπή είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί τουλάχιστον σε μένα.Είναι ένα ανυπόφορο σκωτσέζικο ντους.Για φέρτε στο μυαλό σας το παράπονο των κατοίκων των μικρών τουριστικών νησιών....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Δημήτρη, καλησπέρα,
    Δεν μπήκε πουθενά θέμα εναλλαγής από ένα άκρο σε ένα άλλο. Άλλωστε, οι φωνές και οι σιωπές κρίνονται και μέσα από τις συγκυρίες που τις περιβάλλουν.
    Τώρα..το θέμα των μικρών τουριστικών νησιών είναι τεράστιο και φοβάμαι πως δεν μπορεί να καλυφθεί με μια απαντησούλα εδώ.
    Έτσι, μόνο, για να προκαλέσω λίγο, αν και φοβάμαι πως θα παρεξηγηθώ, για ποιο παράπονο μιλάμε; Για την εγκατάλειψη του χειμώνα ή για τη βάρβαρη επέλαση του καλοκαριού;
    Γιατί ακούω παράπονα μόνο για το ένα;
    Καλές μέρες να'χεις - αύριο φεύγω και δε θα μπορώ να μπαινοβγαίνω στο έρμο το μπλογκάκιόν μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. κραυγή

    Πάνω και πέρα από την ακτή/
    Όλα τα πράγματα πονούσαν/
    Να της μιλάς/
    πανόραμα/
    Να μου μιλάς/
    στηρίζομαι ομορφιά μου

    Τα κρυφά του σώματος τα κλείνουν/
    τα σκεπάζουν/
    Τιτάνες απ' το χώμα σου/
    Κένταυροι/
    δράκοι από παντού

    Κραυγή, κι αδειάζει ο κόσμος/
    Τυφώνας, δυο μου μάτια/
    Η πλάνη λες/
    και κλαίει/
    Πίσω από κάθε σύννεφο θρηνώ

    Λούλα Βάλβη Μυλωνά
    Από τη συλλογή: ΠΛΗΡΩΜΑ ΧΡΟΝΟΥ(1986)

    Καλό Πάσχα σε όλους από τη Ζάκυνθο

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Το ιστολόγιό μας στοχεύει στη συμμετοχή, τη συζήτηση, την ανταλλαγή, την έκφραση απόψεων και ιδεών, γι' αυτό και τα σχόλιά σας είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα:-)

Δημοφιλείς αναρτήσεις