Τρίτη 15/4/08

Πυθαγόρεια εγκλήματα

Συγγραφέας : Τεύκρος Μιχαηλίδη



Εκδόσεις : ΠΟΛΙΣ
....................................................................................

Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης γεννήθηκε το 1954 στην
Αθήνα. Είναι διδάκτωρ των μαθηματικών του Πανεπισ-
τημίου Pierre et Marie Curie ( Paris VI ) . Από το
1981 , διδάσκει μαθηματικά στη Μέση Εκπαίδευση .
Έχει γράψει εκπαιδευτικά βιβλία μαθηματικών και
πληροφορικής . Έχει δημοσιεύσει άρθρα σχετικά με τη
διδακτική των μαθηματικών , την εισαγωγή των υπολο-
γιστών στην εκπαίδευση , την ιστορία των θετικών
επιστημών καθώς και εκλαϊκευτικά κείμενα
σχετικά με τα μαθηματικά . Έχει μεταφράσει από τα
γαλλικά και τα αγγλικά δεκαέξι βιβλία σχετικά με τα
μαθηματικά, τις θετικές επιστήμες και την ιστορία τους.
Το 2004 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ το
βιβλίο του ¨Μαθηματικά Επίκαιρα - Συνειρμοί
διαβάζοντας την εφημερίδα ¨.
Το 2006 η γαλλική κυβέρνηση του απένειμε τον τίτλο
του Chevalier dans l'Odre des Palmes
Academiques .
Tα Πυθαγόρεια Εγκλήματα είναι το πρώτο του
μυθιστόρημα .

....................................................................................

Από συνέντευξη του Τεύκρου Μιχαηλίδη στη
μαθήτρια Άντρια Χ΄΄Πολυδώρου του Λυκείου
Λατσιών Λευκωσίας , στις 23 Νοεμβρίου 2007 .
( Από το google .com > Λύκειο Λατσιών )

Α.Π . Τι είναι για σας τα Μαθηματικά; Μπορείτε
να φανταστείτε τη ζωή σας χωρίς αυτά ;
Τ.Μ. Έχω την εντύπωση ότι ο λιτός λόγος , η καθαρά
αποδεικτική διαδικασία , η ουσία δηλαδή των
Μαθηματικών είναι ο μόνος τρόπος που μπορώ να
σκεφτώ . Είναι ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου ,
μπορώ να πω τρόπος ζωής , με τον οποίο προσπαθώ
να λειτουργώ . Ως προς το αν μπορώ να φανταστώ τη
ζωή μου χωρίς Μαθηματικά , όχι , αυτό είναι απ’ τα
πιο δύσκολα πράγματα γιατί τα Μαθηματικά είναι
όλη η ζωή , είναι αναπόσπαστο μέρος τόσο της δικής
μου όσο και όλης της ζωής .
Α.Π. Γνωρίζουμε ότι μεταφράσατε πολλά
λογοτεχνικά βιβλία από τα Αγγλικά και τα Γαλλικά .
Ο Άμος Οζ ( ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους
συγγραφείς στον κόσμο σήμερα ) είπε κάποτε πως η
μετάφραση είναι ένα έργο που γράφτηκε για πιάνο και
παίζεται με βιολί. Μπορείτε να μας δώσετε τη δική σας
άποψη;
Τ.Μ Έχει δίκιο, χωρίς όμως να σημαίνει ότι το βιολί
χαλάει το έργο που γράφτηκε για πιάνο. Όταν μεταφ-
ράζει κανείς ένα λογοτεχνικό βιβλίο , στην πραγματι-
κότητα το ξαναγράφει . Η δουλειά του μεταφραστή
μοιάζει πολύ μ’ αυτή του δασκάλου.
Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να πάρεις στα χέρια
σου το παιδί του άλλου .Για να κάνεις σωστά τη δουλειά
σου , θα πρέπει να το επιστρέψεις στο γονιό , στη συγ-
κεκριμένη περίπτωση το βιβλίο , και εσύ στο περιθώριο
να καμαρώνεις κρυφά για το δικό σου παιδί.
Α.Π. Μπορείτε να μας ερμηνεύσετε τον όρο
" Μαθηματική Λογοτεχνία" ;
Τ.Μ. Εκ πρώτης όψεως είναι δύο αντιφατικές λέξεις.
Μαθηματικά, σημαίνει λιτός λόγος , μονοσήμαντη
χρήση εννοιών, αποδεικτική διαδικασία. Η λογοτεχνία
στηρίζεται στην αμφισημία , στη δεύτερη ανάγνωση ,
στην κρυμμένη αλήθεια , στο είναι και στο φαίνεσθαι .
Ωστόσο και ο μαθηματικός λόγος έχει μία μορφή
αφαίρεσης , και η λογοτεχνία μία εσωτερική δομή .
Ειδικότερα, η μαθηματική λογοτεχνία είναι το είδος
της μυθοπλασίας, που αντλεί την έμπνευση της , είτε
από τα ίδια τα μαθηματικά, είτε από εκείνα τα χαρακ-
τηριστικά των ηρώων της που δε θα μπορούσαν να
ήταν τέτοια αν δεν ήταν μαθηματικοί αυτοί οι ήρωες .
Α.Π. Πόσα και ποια βιβλία αυτής της κατηγορίας θα
μας προτείνατε;
Τ.Μ. Πόσα ; (γέλια…) Είναι γύρω στα 40…!
Το « Ο θείος Πέτρος και η εικασία του
Γκόλντμπαχ » είναι ένα από τα καλύτερα και ιστορικά,
περίπου το πρώτο διεθνώς που αντλεί την έμπνευσή του
από τα Μαθηματικά . Το αγαπημένο μου,
« Το τελευταίο παραμύθι του Μιγκέλ Τόρρες
ντα Σίλβα », του Τόμας Φόγκελ και , για λίγο πιο
μεγάλα παιδιά με φιλοσοφικές ανησυχίες , το βιβλίο
«Κόλαση» του Κάρλο Φραμπέτι . Μπορείτε όμως
να βρείτε κι άλλα πολλά ( όπως και διευθύνσεις στο
Internet που έχουν σχέση με την Ιστορία των μαθη-
ματικών και άλλα μαθηματικά θέματα ) στο :
google.com > Θαλής και φίλοι >
Παραμαθηματικές δραστηριότητες .

...................................................................................

Στο google.com > ΦΟΙΤΩΡΙΟ

Φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης παρουσιάζουν

βιβλία .

Ο Δημήτρης Θεοχάρης στις 17/5/07 παρουσίασε

¨ Τα Πυθαγόρεια εγκλήματα ¨
Η δράση του βιβλίου τοποθετείται στην Ελλάδα των

αρχών του 20ου αιώνα , στην Ελλάδα του διχασμού και

της προσφυγιάς . Ο συγγραφέας με μοναδική μαεστρία

καταφέρνει να συνταιριάξει την ιστορική πραγματι-

κότητα με την μυθοπλασία . Το βιβλίο αποτελεί ένα

«κανίσκι» ανθρώπινης σοφίας ,καθώς με έντεχνο

τρόπο αναπαράγει την μαθηματική γνώση των

πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα , ιδωμένη μέσα

από τα μάτια δυο άσημων, αλλά συνάμα φιλόδοξων

και χαρισματικών μαθηματικών , του φτωχού και

τίμιου Στέφανου Κανταρτζή και του πλούσιου, αλλά

συμπαθούς , Μιχαήλ Ιγερινού .

Με φόντο το Παρίσι της αβάν γκάρντ

( πρωτοποριακής ) της δεκαετίας του 1900 , οι δύο

ήρωες μοιράζουν τον χρόνο τους ανάμεσα σε ιστορικο-

φιλοσοφικές συζητήσεις ευκλείδειων προβλημάτων και

σε εφήμερους παρισινούς έρωτες . Οι λογοτεχνικοί

ήρωες παρουσιάζονται να συνομιλούν, να συνανασ-

ρέφονται, να διασκεδάζουν, να συμφωνούν, αλλά

και να διαφωνούν με σημαντικά ιστορικά και
καλλιτεχνικά πρόσωπα του περασμένου αιώνα .
Πρόσωπα όπως ο Τουλούζ Λωτρέκ , ο Πάμπλο
Πικάσο, που καταπιάνονται με τον έρωτα και την
γεωμετρία , και ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ,
που αποτελεί μαζί με τον Στέφανο Κανταρτζή
ιδρυτικό στέλεχος του Πανεπιστημίου της Σμύρνης ,
διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της
δράσης .
Από το φωτεινό Παρίσι , όπου ο Tour d’ Eiffel
στοιχειώνει με το μέγεθός του τον Μιχαήλ Ιγερινό ,
μεταφερόμαστε στην Ελλάδα της Μικρασιατικής
καταστροφής ,που στοιχειώνει τα όνειρα και τις ελπίδες
ολόκληρου του ελληνισμού. Η εικόνα των δύο νέων,
που συζητούν κάθε Πέμπτη για την επιστήμη , την
φιλοσοφία , την πρόοδο των μαθηματικών και θέτουν
συνεχώς νέα προβλήματα , λειτουργεί ως μια
πραγματική όαση μέσα στην εικόνα της παλιάς
Αθήνας με τα κακόφημα στέκια , τους προσφυγικούς
συνοικισμούς , την φτώχεια και την κοινωνική καταφ-
ρόνια που αποτελεί τροχοπέδη σε κάθε είδους
διανόηση και πρόοδο .
Ενώ λοιπόν το καράβι της Ελλάδας ταξιδεύει ανέμελο
και αγέρωχο μέσα στην θάλασσα της ιστορίας , ο αναγ-
νώστης ξαφνιάζεται ευχάριστα με τις αναφορές στην
αρχαία Ελλάδα, τόσο μέσα από ένα σύντομο
Πρελούδιο ( σύντομη σύνθεση η οποία παίζεται ως
εισαγωγή άλλης μουσικής . ) στην αρχή του
μυθιστορήματος , όσο και μέσα από ένα Ιντερλούδιο .
( μουσικό κομμάτι που παρεμβάλλεται μεταξύ δύο
σκηνών θεατρικού έργου .) Τα δυο αυτά μέρη , που
μεταδίδουν μια αίσθηση μυστικισμού και υψηλής δια-
νόησης έχουν ως στόχο να αποκρυπτογραφήσουν
τους γρίφους του μυθιστορήματος ,αλλά και να
αναδείξουν την συνέχεια της ιστορίας : η αδιάκοπη
κίνηση του « τά πάντα ‛ρεĩ » φανερώνει ότι μόνο
τα πρόσωπα αλλάζουν και όχι οι καταστάσεις .
Τότε ήταν ο Ίππασος , ( Είναι γνωστός ο μύθος ότι
ένας άγνωστος Πυθαγόρειος , που συνήθως ταυτίζεται
με τον Ίππασο, αποκάλυψε το μυστικό για να βρει τον
θάνατο με πνιγμό ως θεϊκή τιμωρία για την πράξη του .
Το μυστικό ήταν ότι η τετραγωνική ρίζα του 2
αποδείχθηκε ότι είναι ένας αριθμός άρρητος πράγμα
το οποίο ανέτρεπε την φιλοσοφία των Πυθαγόρειων .)
σήμερα είναι ο Στέφανος Κανταρτζής, αύριο θα είναι
ίσως κάποιος άλλος….
Με τον ήχο της ρομβίας να αναδύει το πνεύμα μιας
άλλης εποχής , ξεχασμένης, ο Μιχαήλ Ιγερινός ,
ύστερα από μια ονειρική περιπλάνηση από τα αρχαία
κλασικά χρόνια και από τους προσωκρατικούς φιλοσό-
φους , επιστρέφει στο σύγχρονο Πυθαγόρειο έγκλημα .
Αφήνοντας τις αναμνήσεις στην άκρη , ο Μιχαήλ
Ιγερινός σαν άλλος Αναξαγόρας οδηγείται στη
φυλακή για ένα έγκλημα που όλα τα στοιχεία συνη-
γορούν ότι διέπραξε, αλλά που ποτέ κανείς δεν
κατάφερε να διαλευκάνει πλήρως και επαρκώς τα
κίνητρά του. Την ίδια ώρα , που ο ήρωας συνειδητο-
ποιούσε την πλάνη στην οποία είχε περιέλθει , απέδιδε
την τιμωρία του στην δική του ύβρη . Και αν ο ίδιος δεν
αποκάλυπτε ότι το έγκλημά του ήταν Πυθαγόρειο και
όχι ερωτικό , κανείς δε θα μπορούσε να διανοηθεί κάτω
από ποιες συνθήκες ο Μιχαήλ Ιγερινός είχε δώσει τέλος
στη ζωή του.
Εν κατακλείδι, ήταν η δολοφονία του Στέφανου
Κανταρτζή μια πράξη εγκληματική ή μια πράξη
επιστημονικής αναγκαιότητας ;
Είχε δίκιο ο Μιχαήλ Ιγερινός ή άδικο στην υπόθεσή
του;
Είναι προτιμότερη η δημοσιοποίηση της αλήθειας ,
ακόμα και αν αυτή κλονίζει τα θεμέλια της
κατεκτημένης γνώσης ή είναι προτιμότερη η
συγκάλυψή της ;
Ήταν τελικά θύμα ή θύτης ο Μιχαήλ Ιγερινός ;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα ο συγγραφέας του
μυθιστορήματος Τεύκρος Μιχαηλίδης μας καλεί
έμμεσα να στρέψουμε την προσοχή μας ,
να σκεφθούμε με φρόνηση και να αποφασίσουμε αν
αξίζει τελικά να θυσιαστεί κάποιος στον βωμό της
επιστήμης και της γνώσης , και να παρακάμψει τις
ανθρώπινες σχέσειςκαι την προσωπική του ομαλότητα .
..................................................................................