Αυτές τις μέρες στη βιβλιοθήκη ακούμε τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου και του Μίκη Θεοδωράκη

Αυτές τις μέρες στη βιβλιοθήκη του σχολείου ακούμε τη Νένα Βενετσάνου να τραγουδάει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου και του Μίκη Θεοδωράκη ( έργο του 1958 ).

Στον Επιτάφιο, ο Θεοδωράκης έχει μελοποιήσει οκτώ ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, ποιήματα-σπαρακτικοί μονόλογοι μιας μάνας που χάνει το παιδί της στα επεισόδια που γίνονται το 1936 σε απεργία καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη ( πραγματικό γεγονός ).

Μίκης Θεοδωράκης - Γιάννης Ρίτσος
Πρώτη ηχογράφηση: Αύγουστος 1960 ΕΜΙΜάνος Χατζιδάκις - Νάνα Μούσχουρη.

Δεύτερη ηχογράφηση: Σεπτέμβριος 1960Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Κάιτη Θύμη, Μανώλης Χιώτης.

Τρίτη ηχογράφηση: 1963 Μίκης Θεοδωράκης - Μαίρη Λίντα - Μανώλης Χιώτης και ορχήστρα εγχόρδων.

Σημειώνει ο Δ. Χατζόπουλος:
" Τον «Επιτάφιο» ο Μίκης Θεοδωράκης τον συνέθεσε στο Παρίσι το 1958. Ο Γιάννης Ρίτσος κατοικούσε στην Αθήνα και μετά την επιστροφή του από την εξορία άρχισε να επανεκδίδει τα βιβλία του.
Κάθε καινούργια έκδοση την έστελνε στο Παρίσι στον συνθέτη και ανάμεσά τους, του έστειλε και τον «Επιτάφιο» με την αφιέρωση «το βιβλίο τούτο κάηκε από τον Μεταξά στα 1938 κάτω από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός»
Είναι καταπληκτικό αυτό που σημειώνει ο Μίκης Θεοδωράκης : τον «Επιτάφιο» - το μεγαλύτερο μέρος του -τον μελοποίησε περιμένοντας τη γυναίκα του μέσα στο αυτοκίνητο, να ολοκληρώσει τα ψώνια της σε ένα παρισινό σούπερ μάρκετ. Είχε μαζί του το βιβλίο και μελοποιούσε τους στίχους, σημειώνοντας με μολύβι στα περιθώρια.Το βράδυ εκείνο, σε μια φιλική συντροφιά που μαζεύτηκε σπίτι του, έπαιξε για πρώτη φορά κομμάτια από το έργο για να δει τις αντιδράσεις των προσκεκλημένων του.
Όταν ολοκλήρωσε τη μελοποίηση και τις αντιγραφές, έστειλε από ένα αντίτυπο στην Αθήνα στον Μάνο Χατζιδάκι, στον Γιάννη Ρίτσο και σ΄ένα φίλο του, τον Βύρωνα Σάμιο. Οι δύο πρώτες ηχογραφήσεις του έργου έγιναν σχεδόν ταυτοχρόνως και ο συνθέτης ήταν παρών και στις δύο, αφού ήδη είχε έρθει στην Αθήνα "

Δυο δείγματα από το ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου:

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες μέρα Μαγιού σε χάνω

άνοιξη γιε που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις

άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια

τόσα όσα μήτε του γιαλού δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου 'λεγες πως όλ' αυτά τα ωραία θα ν' δικά μας

και τώρα εσβήστης κι έσβησε το φέγγος κι η φωτιά μας

Γιε μου, σπλάχνο των σπλάχνων μου, καρδούλα της καρδιάς μου,

πουλάκι της φτώχειας αυλής, ανθέ της ερημιάς μου,
Πώς κλείσαν τα ματάκια σου και δε θωρείς που κλαίω

και δε σαλεύεις, δε γροικάς τα πού πικρά σου λέω ;

Γιόκα μου, εσύ που γιάτρευες κάθε παράπονο μου,

που μάντευες τι πέρναγε κάτου απ’ το τσίνορο μου,
Τώρα δε με παρηγοράς και δε μου βγάζεις άχνα

και δε μαντεύεις τις πληγές πού τρώνε μου τα σπλάχνα ;

Πουλί μου, εσύ που μούφερνες νεράκι στην παλάμη

πώς δε θωρείς που δέρνουμαι και τρέμω σαν καλάμι ;
Στη στράτα εδώ καταμεσίς τ’ άσπρα μαλλιά μου λύνω

και σου σκεπάζω της μορφής το μαραμένο κρίνο.

Φιλώ το παγωμένο σου χειλάκι που σωπαίνει

κ’ είναι σα να μου θύμωσε και σφαλιγμένο μένει.
Δε μου μιλείς κ’ η δόλια εγώ τον κόρφο, δες, ανοίγω

και στα βυζιά που βύζαξες τα νύχια, γιέ μου, μπήγω.

Εσείς, τι προτείνετε να ακούσουμε στη βιβλιοθήκη;