Ο ζωγράφος του μήνα: Σεπτέμβρης, Καραβάτζιο, ο Καταραμένος

Κάθε μήνα σκεφτόμαστε να κάνουμε μια γνωριμία με ένα ζωγράφο που γεννήθηκε το μήνα αυτό.
Έτσι, γιατί η τέχνη αναπαύει την ψυχή και μας ταξιδεύει...

Καραβάτζιο, ο Καταραμένος


Προσωπογραφία του Οτάβιο Λεόνι (π. 1621)

Ο Michelangelo Merisi da Caravaggio, ( Μιλάνο 29 Σεπτεμβρίου 1571 – Τοσκάνη  18 Ιουλίου 1610), γνωστός περισσότερο ως Καραβάτζιο, ήταν Ιταλός ζωγράφος, με καταγωγή από το χωριό Καραβάτζιο.
Ήταν ο καλλιτέχνης που απογείωσε το Μπαρόκ, ένα ρεύμα που χαρακτηρίστηκε από οργή, έκσταση και υπερβολή. Την ίδια περίπου περίοδο μετά τη Σύνοδο του Τρέντο ή Τριδέντου (1545-1563) τέθηκαν οι νέες αρχές της Αντιμεταρρύθμισης ως αντίδραση στη Μεταρρύθμιση, η οποία είχε απαγορεύσει όλους τους πίνακες ζωγραφικής και τα γλυπτά από τις εκκλησίες. Μέσω της Αντιμεταρρύθμισης ξεκίνησε μία νέα περίοδος όπου στις εκκλησίες κυριαρχούσαν διακοσμητικά στοιχεία, χρώματα, αντιθέσεις και θεατρικά ντεκόρ μαρτυρώντας και πάλι την κυριαρχία της Ρώμης. Το έργο του Caravaggio αντανακλούσε αυτήν την ατμόσφαιρα
.

"Το δείπνο στους Εμαούς",1601

Γράφτηκε γι΄αυτόν:

 « Δεν είναι μόνο η τέχνη του chiaroscuro (έντονες φωτοσκιάσεις σε σκούρο φόντο), που με τόση επιμέλεια τελειοποίησε ο Καραβάτζιο. Δεν είναι η σκιά και το φως, δεν είναι το βαθύ κόκκινο χρώμα που επιδεικτικά χρησιμοποιεί στα περισσότερα έργα του. Δεν είναι ο ρεαλισμός, τα βρώμικα πόδια, οι ρυτίδες, οι εκφράσεις που διαλέγει για να στολίσει τις μορφές του. Δεν είναι τα θέματα, τα ηδυπαθή αγόρια, οι θρησκευτικές σκηνές, οι νεκρές φύσεις.

"Ο Άγιος Ματθαίος και ο άγγελος",1603

Είναι το πάθος του πινέλου. Η αυτοπεποίθηση των γραμμών. Το βάθος.
 Είναι το πάθος.
Με συνεπαίρνει κάθε έργο του ξεχωριστά, κι όλα τα έργα του μαζί. Με συνεπαίρνουν τα λίγα που γνωρίζω για τη ζωή του. Ο βίαιος και ακραίος χαρακτήρας του. Κοιμόταν με τα ρούχα, πάντα οπλισμένος με το σπαθί του, έμπλεκε σε μικροκαβγάδες, στις 24 Απριλίου του 1604 ένας σερβιτόρος ενός πανδοχείου τον κατηγόρησε ότι του πέταξε ένα πιάτο αγκινάρες ενώ τον Οκτώβρη και το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου ο Καραβάτζιο συνελήφθη με την κατηγορία της περιύβρισης της αρχής.   Παράνομη οπλοκατοχή και οπλοχρησία σε καβγάδες για γυναίκες, μεθύσια, φτώχια.

   Κι όλα αυτά μέχρι τις 28 Μαίου 1608, τη μέρα που δολοφόνησε τον Ρανούτσιο Τομασσόνι: κάποιοι λένε ότι ο καβγάς άναψε για μια παρτίδα παλλακόρντα (παιχνίδι σαν το σημερινό τένις). Κάποιοι άλλοι ότι ο Καραβάτζιο είχε ερωτική σχέση με τη γυναίκα του Τομασσόνι, την οποία και άφησε έγκυο. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν ξέρει για ποιον ακριβώς λόγο ο Καραβάτζιο καταδικάστηκε σε θάνατο και ετράπη σε μια στοιχειωμένη φυγή, για να καταλήξει νεκρός σε μία παραλία στη Νάπολη, λίγο πριν πάρει μια βάρκα για να επιστρέψει στη Ρώμη. Ήταν 18 Ιουλίου του 1610 – δύο μήνες πριν κλείσει τα 37 του χρόνια.»



 "Αγόρι που το δαγκώνει σαύρα",1595-1596

 Ο Καραβάτζιο δημιούργησε μία νέα γλώσσα θεατρικού ρεαλισμού επιλέγοντας τα μοντέλα του από το δρόμο και από κακόφημες περιοχές, ακόμα και για τις πιο ιερές απεικονίσεις. Εκτός από την εξαιρετική χρήση του chiaroscuro (έντονες φωτοσκιάσεις σε σκούρο φόντο), αυτή ήταν η μεγάλη του καινοτομία. Έτσι οι ιερές μορφές του έμοιαζαν με ζητιάνους, πόρνες, ανθρώπους του δρόμου με τους οποίους αισθανόταν μεγαλύτερη οικειότητα, κάτι που προκαλούσε σοκ εκείνη την εποχή, καθώς μέχρι τότε όλες οι ιερές μορφές παρουσίαζονταν εξιδανικευμένες.


¨Ο Άγιος Ιερώνυμος στο σπουδαστήριο του". 1605
Στο Χρονικό της Τέχνης του E. H. Gobrich αναφέρεται: “Ο φόβος της ασχήμιας ήταν γι΄αυτόν αξιοκαταφρόνητη αδυναμία. Αυτός αναζητούσε την αλήθεια, την αλήθεια όπως την έβλεπε. Δεν του άρεσαν τα κλασικά πρότυπα και δεν είχε κανένα σεβασμό προς την “ιδανική ομορφιά” . Ήθελε να καταργήσει τη σύμβαση και να ξανασκεφτεί την τέχνη σαν κάτι καινούργιο”.

 


"Ιουδήθ και Ολοφέρνης", 1599

Σχόλια

  1. Κάποιους πίνακες είχαμε δει στο Πράδο,στη Μαδρίτη,όταν είχαμε πάει με το σχολείο.Νομιζω ότι είναι οι πίνακες του είναι πολύ αληθινοί,σαν φωτογραφίες!
    Μου άρεσε πάντως η άποψη του,ότι δεν αναζητούσε την ιδανική ομορφιά,αλλά την αλήθεια.Πολύ σημαντικό για μένα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πόσο ανάγκη έχουμε την εικαστική σου επιστροφή, Στέλλα. Μας είχες καλομάθει, παλιότερα, με τους ζωγράφους του μήνα και να που τώρα τους ξανασυναντάμε. Σ' ευχαριστούμε, μαθαίνουμε, μαθαίνουμε:-)

    Ιδέα δεν είχα πως είχε πεθάνει τόσο νέος - πάντα μου φαινόταν απίστευτο, για όσους έχουν προλάβει και έχουν δείξει ένα έργο τόσο πλούσιο, να έχουν πεθάνει προτού καλά καλά περάσει η νιότη τους. ( Και δεν είναι και λίγοι, ε;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Και έζησε πολύ έντονη ζωή! Με εντυπωσιάζουν ιδιαίτερα οι μορφές του όπου αποτυπώνεται το ανθρώπινο πάθος και τα πάθη κάθε λογής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ό,τι πρέπει για μένα κ.Χριστοπούλου.
    Μ'αρέσει να έρχομαι σε επαφή με την τέχνη (και) μέσα από τα μάτια ενός άλλου ανθρώπου.Και αφού στη ζωγραφική είμαι λιγάκι ανίδεη...

    Ό,τι πρέπει σας λέω,ευχαριστώ:)

    Τώρα για τον παθιασμένο,οξύθυμο,αντισυμβατικό,πρόωρα χαμένο Καραβάτζιο,η πρώτη αίσθηση είναι θετική.
    Θα περιοριστώ σ'αυτό, γιατί με την περιγραφή αισθήσεων δεν τα πάω και πολύ καλά.

    Αλλά έχω να πω ότι ο πίνακας με τον Ιερώνυμο στο σπουδαστήριό του με ταρακούνησε.(Δε βρίσκω καλύτερο ρήμα αυτή τη στιγμή για να περιγράψω αυτό το "σκάλωμα"-χειροτερεύω:Ρ-που παθαίνω/ουμε με μερικά έργα τέχνης)
    Θα μπορούσα να επεκταθώ,όχι όμως χωρίς να εκτεθώ(δημοσίως κιόλας),αφού ο πίνακας λειτούργησε σαν ερέθισμα για να κάνω τις δικές μου λιγάκι παλαβές σκέψεις.

    Οπότε..καληνύχτα.
    Τον άλλο μήνα πάλι:Ρ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχει δίκιο η κ. Χριστοπούλου, Ισμήνη. Το ενδιαφέρον είναι να ανιχνεύουμε αυτά τα "σκαλώματα". Εντάξει, στα όρια του δημοσίου διαλόγου..:-)
      ( Αλλά όλοι μας "κολλάμε" κάπου κι είναι πολύ ενδιαφέρον να προσπαθούμε να εντοπίζουμε το πού, το πώς και το γιατί...

      Διαγραφή
  5. Δεν μπορεί να μας καληνυχτίζεις τώρα που άνοιξες ένα παραθυράκι στον "εσωτερικό κόσμο της Ισμήνης"! Θέλω να δω κι εγώ τι γίνεται εκεί!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Εντάξει,με πείσατε:Ρ

    Παρ'ότι η αρχική αίσθηση,εντύπωση έχει περάσει στη σφαίρα της μνήμης, ο Ιερώνυμος του πίνακα συνεχίζει να συμβολίζει, για μένα, τον άνθρωπο που έχει αποδεχτεί την ιδέα του θανάτου.

    Έχει κι άλλο,αλλά θα έπρεπε να πιέσω τον εαυτό μου να περιγράψει κάτι που μ'αρέσει στην απροσδιόριστη μορφή που έχει μέσα μου και που με την εκλογίκευση της περιγραφής θα χάσει τη γοητεία του.

    Οπότε...σταματάω εδώ.

    Καλό απόγευμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι το ίδιο, άραγε, το να αποδέχεσαι την ιδέα του θανάτου και το να ζεις συνεχώς με το φάσμα του θανάτου;
      Κι η γραφή; Τι ρόλο παίζει στον πίνακα, στη σκέψη του ζωγράφου;

      ( Εντάξει, κουβέντα να γίνεται. Αλλά ωραία κουβέντα:-) )

      Διαγραφή
  7. Πράγματι, Ισμήνη, το κρανιο φαίνεται να συμβολίζει το θάνατο και, όπως πιστεύουν και οι κριτικοί της τέχνης το τεντωμένο χέρι του Ιερώνυμου, ίσως αποτελεί μια "γέφυρα" με τη ζωή και ταυτόχρονα συμβολίζει και την αποδοχή, που τόσο εύστοχα(για μια ακόμη φορά!!!) επισημαίνεις.
    Πάντως ο πίνακας θεωρείται μια σπάνια έκφραση πνευματικότητας του Καραβάτζιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Το ιστολόγιό μας στοχεύει στη συμμετοχή, τη συζήτηση, την ανταλλαγή, την έκφραση απόψεων και ιδεών, γι' αυτό και τα σχόλιά σας είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα:-)

Δημοφιλείς αναρτήσεις