Στην άλλη όχθη της αδιαλλαξίας και του μίσους





Δύσκολες μέρες περνάμε και όσο πιο δύσκολες τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη να καταφεύγουμε στον κριτικό λόγο, το στοχασμό.
Ένα τέτοιο πεδίο προσφέρει το βιβλίο «Ηθική της ανάγκης», του γνωστού ισπανού στοχαστή, καθηγητή φιλοσοφίας και συγγραφέα Φερνάντο Σαβατέρ. Γνωστού και από το προ πενταετίας παγκόσμιο best seller του, το «Μιλώντας στο γιο μου για την ηθική και την ελευθερία»,  το " Μιλώντας στο γιο μου για την πολιτική και τη δημοκρατία", αλλά και το παλιότερο 
"Κάνε αυτό που θέλεις, αλλά".



Επανέρχεται ο Σαβατέρ σε θέματα διαχρονικά και επίκαιρα, σε θέματα διαχρονικά επίκαιρα, όπως η παιδεία, η ιδιωτικότητα, η ευτυχία, η ελευθερία, η δημοκρατία και η συμμετοχικότητα, η τρομοκρατία και η βία, η κρίση, το ίντερνετ, η δικαιοσύνη, η ισότητα κ.α. Και γράφει το βιβλίο του περίπου με τη μορφή διαλόγων, όπως προέκυψαν αυτοί από συζητήσεις του με παιδιά λυκείων. Απλά αλλά όχι απλοϊκά, εκλαϊκεύοντας πολλές φορές φιλοσοφικούς όρους και έννοιες και εμπλουτίζοντας το κείμενό του με παραδείγματα από την καθημερινότητα, κάνοντάς το προσιτό στο νέο που μπαίνει για πρώτη ίσως φορά στη συζήτηση και τον προβληματισμό γύρω από αυτές τις έννοιες.



Προσφέρει πλουσιότατο υλικό για σκέψη και συζήτηση, ένα χρήσιμο εργαλείο για τις γέφυρες που θα όφειλαν να χτίζουν εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι.

Ας δούμε λίγα μικρά αποσπάσματα που θα μπορούσαν να σχολιάζουν και θέματα απολύτως επίκαιρα:
Για την παιδεία, την έννοια του πολίτη: « Νομίζω ότι πρέπει να βάλουμε τα δυνατά μας να βελτιώσουμε το ζωτικό μας περιβάλλον, γιατί όλους μας συμφέρει να κινούμαστε σε ένα περιβάλλον χαρούμενο, που λειτουργεί καλά. Για μένα αυτό είναι πολιτική· η πολιτική είναι αυτό που κάνουν οι πολίτες στην πόλη, δεν είναι κάτι από το οποίο μπορεί κανείς να παραιτηθεί. Όντας εκπαιδευτικός, θέλω να βελτιώσω την πολιτική μέσα από την εκπαίδευση πάντα, όμως θα υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι, με διαφορετικές γνώσεις, που θα προσπαθήσουν να τη βελτιώσουν μέσα από την υγεία ή τα νομικά. Καθένας έχει τις ικανότητές του, το πεδίο επιρροής του και τις προκλήσεις του»[σελ. 213]
Για την ανάγκη μας να αναδεικνύουμε και να υπερασπιζόμαστε αυτά που θεωρούμε αξίες: « Αν η αρετή και όλα αυτά που θεωρούμε αξίες ήταν τα πιο κοινά πράγματα, δε θα υπήρχε καμιά ανάγκη να τα εκθειάζουμε. Και τα υπερασπιζόμαστε γιατί βρίσκονται κατά κάποιον τρόπο πάντα σε κίνδυνο, αντιμέτωπα με αντίθετα ρεύματα. Κανένας δε χρειάζεται να του δώσεις μαθήματα για να ανασαίνει, ούτε συμβουλές, ούτε κουράγιο για να το κάνει. Ο κόσμος ανασαίνει έτσι απλά, αν και είναι αλήθεια πως στη Μαδρίτη γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο. Αντίθετα, χρειάζεται να αναδεικνύουμε τα πράγματα που σκοντάφτουν σε κοινωνικές δυσκολίες, πράγμα αναπόφευκτο. Ο κόσμος είναι έτσι όπως είναι, και θα συνεχίσει να έχει ψέμα, εκμετάλλευση, φρίκη, βιαιότητα… Στον πρόλογο ενός διηγήματός του, ο Μπόρχες, μιλώντας για κάποιον πρόγονό του, λέει: «Του έτυχε, όπως σε όλους τους ανθρώπους, άσχημη εποχή για να ζήσει». ( σελ. 68)
Για το φόβο: « Ο φόβος σε παραλύει και σε αφήνει στο έλεος εκείνου που τον προκαλεί, είτε γιατί κρατάει πιστόλι είτε γιατί ασκεί αξίωμα τόσο ισχυρό που κανένας δεν τολμάει να τα βάλει μαζί του. Γι’ αυτό είναι θεμελιώδες να αγωνίζεσαι να μορφώσεις τον κόσμο ενάντια στον φόβο, ώστε να μην αναγκαστεί να ζήσει σε μια σκλαβωμένη κοινωνία». ( σελ. 183)
Για την κοινωνική συμβίωση:  « Η καλή συμβίωση είναι καμωμένη από συναλλαγές: το λιπαντικό των κοινωνικών σχέσεων είναι η ικανότητα να ακούμε και να υποχωρούμε. Τα άτομα που προσπαθούν πάντα να επιβάλλονται και δεν υποχωρούν ποτέ είτε ζούνε μόνα είτε έχουν σκλάβους, αλλά η συμβίωση τους είναι αδύνατη». ( σελ. 94)

Αν σας δίνει βάση κάποιο απόσπασμα για κουβέντα, ας την ξεκινήσουμε μέσα από τα σχόλιά σας. ( ή ονειρεύομαι;!)

Σχόλια

  1. Αυτή τη μέρα που το πένθος και η οργή έχουν εγκατασταθεί στις ψυχές πολλών από εμάς, ο λόγος του Φερνάντο Σαβατέρ, είναι παρηγοριά αλλά και δρόμος για να τον ακολουθείς, πιστεύω. Σε μια τόσο δύσκολη χώρα, τέτοιες στιγμές πρέπει να κρατηθούμε ο ένας με τον άλλο και να ονειρευτούμε πραγματικά μια ολότητα ανθρώπων όπως την περιγράφει. και αν την ονειρευτούμε και την πιστέψουμε, θα την κάνουμε πραγματική....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κι εγώ θεωρώ, Στέλλα, ότι, για να αντιμετωπίσουμε το φρικώδες που αναπτύσσει η σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου - και στη συγκεκριμένη περίπτωση και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους το τέρας της Χρυσής Αυγής και της διάλυσης που προκαλεί στην ψυχή των παιδιών - χρειάζεται να στηριζόμαστε πολύ σε τέτοιου είδους λόγο, σε σχέσεις εκπαιδευτικές που θα αναβαθμίζουν τις ανθρώπινες αξίες, χρειάζεται να κάνουμε πολλή δουλειά μέσα στο σχολείο, πέρα από τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες ( όπου το "πέρα" σημαίνει και "ταυτόχρονα").

      Κι αν κανείς νόμιζε μέχρι τώρα ότι υπάρχουν ακόμα περιθώρια αναμονής ή ανοχής ή αδράνειας, τα τραγικά γεγονότα ας τον αφυπνίσουν.

      Διαγραφή
  2. Για τι είδους αφύπνιση μιλάτε ? Μήπως για την αφύπνιση του αξέχαστου Εμφυλίου ? Οι πρόγονοί μας χορτάσανε "κονσεβοκούτια" που σφάζαν τα αδέλφια τους . Μήπως για την αφύπνιση του παρακράτους της δεξιάς με τους Κοτζαμάνηδες (και τα τρίκυκλα) ? Μήπως για την αφύπνιση των πρασινοφρουρών με τους Σταμουλοκολλάδες και Κουτσόγιωργες ? Πάντως σίγουρα όχι για το μόρφωμα της Χρυσής Αυγής ! Μήπως αναφέρεστε στα μπουμπούκια του Αντιφα και των Αριστεριστών και Συρριζαίων που θέλουν να ξαναπάρουν το τιμόνι των εκφοβισμών , εκβιασμών και απειλών με τις γνωστές τρομοκρατικές οργανώσεις που άμεσα ή έμμεσα στηρίζουν ? Σε ένα σχολικό ιστολόγιο , ο φανατισμός και η πολιτική προπαγάνδα είναι τουλάχιστον απαράδεκτη .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλέ μου ανώνυμε/καλή μου ανώνυμη,

      Ρωτάς για τι αφύπνιση μιλάω. Ακριβώς σε ένα τέτοιο μπλογκ, με 6 χρόνια συνεχούς παρουσίας και με σταθερές αρχές και στόχους (αναφέρονται κάτω από τον τίτλο του μπλογκ), θα μπορούσε ο κάθε νηφάλιος αναγνώστης να εννοήσει για τι είδους αφύπνιση μιλάω.

      Αφού όμως δεν είναι κατανοητό και αφού όλες οι υποθέσεις σου έπεσαν έξω, να το πω και ξακάθαρα: Ένα τραγικό γεγονός σαν αυτό που έγινε μπορεί να αποτελέσει αφορμή να αναπτύξει ο καθένας μια πιο ανθρώπινη ματιά στον κόσμο και στους συνανθρώπους του. Να σιχαθεί τη βία και τα επακόλουθά της, να νιώσει πως είναι ανάγκη να αγωνιστεί ενάντια στη βαρβαρότητα, ενάντια στον υπόκοσμο που κυκλοφορεί με μαχαίρια και ρόπαλα στους δρόμους, να αγωνιστεί για την ομορφιά της ψυχής και τη συνάντηση των ανθρώπων, να αποβάλει την αγριάδα που στρέφεται σε ό,τι δεν του αρέσει, να δει, να ακούσει, να αγαπήσει τον Άλλο, το διπλανό του, να συνομιλήσει με αρετές και αξίες ατομικές και κοινωνικές.
      Αφύπνιση είναι να ξυπνήσει και να αντιμετωπίσει το μίσος ως μουσειακό είδος, ως προϊστορικό ανθρώπινο ελάττωμα.

      Δεν είναι σαφές;

      Να σε ευχαριστήσω επίσης για τις συμβουλές περί του πώς πρέπει να είναι ένα σχολικό μπλογκ. Παρόλο που δηλώνω ερασιτέχνης ενός τέτοιου χώρου, χαίρομαι αφάνταστα γιατί συμφωνούμε στα περί φανατισμού και προπαγάνδας. Φαίνεται βαδίζουμε στο σωστό δρόμο!

      Να προσθέσουμε μόνο και το ζήτημα της ανωνυμίας, τόσο στα σχολικά μπλογκ όσο και παντού: Επικίνδυνο πράγμα, προκαλεί εύκολα τα ταπεινά συναισθήματα, μπορεί να γίνει πολύ ολισθηρή οδός. Όπου κι αν κοιτάξεις στο ίντερνετ, η ανωνυμία ανοίγει λεωφόρους στη χολή, την εμπάθεια, τη χυδαιότητα, την ακρισία, τις ύβρεις.
      Στο δικό μας το μπλγοκ, λιγότερο ή περισσότερο σχολικό, η ανωνυμία, με τα τσουβαλάκια της με τις βρωμιές που κουβαλάει, δεν έχει θέση.

      ( Για να βλέπεις φανατισμό και πολιτική προπαγάνδα στην ανάρτηση και τα προηγηθέντα σχόλια, ή τα διάβασες με κλειστά μάτια, ή δεν κατάλαβες τίποτα. θα μου πεις, μπορεί να φταίω κι εγώ που δεν μπορώ να εκφραστώ έτσι που να καταλαβαίνουν όλοι - τι να πω, θα προσπαθήσω:-) )

      Διαγραφή
  3. Ανώνυμε,

    1."Φανατισμός, Πολιτική προπαγάνδα";;; Η ελευθερία της έκφρασης σε ένα σχολικό ιστολόγιο από πότε χαρακτηρίζεται έτσι;;; Ειδικά όταν κατατίθεται με επωνυμία.
    2. Μήπως είναι απαράδεκτο (χωρίς το "τουλάχιστον" ), οι γενικεύσεις σου και οι χαρακτηρισμοί σου;;;
    3. Με τρόμαξε ο λόγος σου και δεν με αφήνει να εμβαθύνω και να εξετάσω την αντικειμενικότητά του. Για να πείσεις και να με προκαλέσεις σε σκέψη -τουλάχιστον εμένα- ξαναπροσπάθησε διαφορετικά.
    Ανώνυμη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αποψή μου είναι πως ο Μεγάλος Αιρετικός τα έχει πεί πριν 20 χρόνια http://nemo6079.blogspot.gr/2013/09/blog-post.html
    Φίλε ανώνυμε ο φανατισμός είναι καταδικαστέος απο όπου κι αν προέρχεται. Μάλλον πρέπει να ξαναδιαβάσεις το εξής « Η καλή συμβίωση είναι καμωμένη από συναλλαγές: το λιπαντικό των κοινωνικών σχέσεων είναι η ικανότητα να ακούμε και να υποχωρούμε. Τα άτομα που προσπαθούν πάντα να επιβάλλονται και δεν υποχωρούν ποτέ είτε ζούνε μόνα είτε έχουν σκλάβους, αλλά η συμβίωση τους είναι αδύνατη»
    Αν αυτό σημαίνειΦανατισμός ή Πολιτική προπαγάνδα τότε μάλλον υπάρχει πρόβλημα κατανόησης. Θα προτιμουσα πάντως το σχόλιό σου να είναι επώνυμο.
    Υ.Γ. Συγχαρητήρια στους συντελεστές του ιστολογίου και καλή δύναμη στη συνέχεια!
    Πέτρος Αρμάος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πέτρο, τι έκπληξη!! Εμ,το έλεγα εγώ ότι κακώς περιφέρεσαι από 'δω κι από 'κει, πρέπει να ρίξεις άγκυρα εδώ!

      Σου κάνουμε χώρο στη σχεδία μας και σε ανακηρύσσουμε συνταξιδιώτη! :-)

      Ο Μεγάλος αιρετικός Ερωτικός Χατζιδάκις, έχεις δίκιο, τα έχει προλάβει κι αυτά και άλλα. Μάλιστα, μας προλαβαίνεις με την ανάρτησή σου στον kaptain nemo ( που μετά απ' αυτό το σχόλιό σου το μάθαμε). Είχαμε, έχουμε κι εμείς πρόθεση να αναρτήσουμε το απόσπασμα, ακριβώς για να ακούγονται αυτές οι ώριμες και αδέκαστες φωνές που διαχρονικά ωφελούν.

      Καλή δύναμη και σε σένα - με την ελπίδα πάντα ότι θα έρθουν έτσι τα πράγματα ώστε να τα λέμε κι από κοντά.

      Διαγραφή
    2. Ευχαριστώ πολύ Διονύση για τα καλά σου λόγια. Ευτυχώς η φυσική συστολή μου δέ φαίνεται στο γραπτό λόγο... Μεγάλη μου τιμή να είμαι μαζί σας συνταξιδιώτης!

      Διαγραφή
  5. Αρχικά κρατάω αυτή τη φράση : "Νομίζω ότι πρέπει να βάλουμε τα δυνατά μας να βελτιώσουμε το ζωτικό μας περιβάλλον" και πιστεύω πως αυτό είναι κάτι που πρέπει να κάνουμε όλοι μας, με κάθε τίμημα.
    Πολύ ενδιαφέροντα αποσπάσματα, δίνουν δύναμη σε μια τόσο δύσκολη εποχή, καλή δύναμη να έχουμε όλοι - όσο είμαστε κοντά τόσο καλύτερα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Με πόση χαρά σε συναντάμε κι εδώ, roadartist!

    Βλέπεις πόσο απλές φράσεις και χρειάζεται να τις αναδεικνύουμε σήμερα, ελπίζοντας τη βελτίωση..Ας είναι. Ας είμαστε κοντά, όπως λες κι όπως εύχεσαι, ας θρεφόμαστε από τα ίδια όνειρα και κάτι θα γίνει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Το ιστολόγιό μας στοχεύει στη συμμετοχή, τη συζήτηση, την ανταλλαγή, την έκφραση απόψεων και ιδεών, γι' αυτό και τα σχόλιά σας είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα:-)

Δημοφιλείς αναρτήσεις