Το Μαύρο Ταξίδι

 

Παρασκευή βράδυ. Θέατρο Μπέλλος. Μια σκηνή μικρή, άμεση (τί περισσότερο χρειάζεσαι άλλωστε για να αφηγηθείς μια ιστορία;). Τρεις καρέκλες συμμετρικά τοποθετημένες η μια δίπλα στην άλλη. Τρεις ηθοποιοί, μια κιθάρα ένα λαούτο και μια ιστορία. Ένας στρατιώτης βοσκός που βρέθηκε να πολεμά στην Μικρά Ασία παίρνοντας μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία. Οι κακουχίες, οι μάχες, η αρρώστια, ο πόνος, η νοσταλγία της πατρίδας….Όλα βγαίνουν και εκφράζονται μέσα από τα μάτια του ανώνυμου σε εμάς στρατιώτη. Οι στιγμές χαράς μετά από μια νίκη, η αγάπη μεταξύ των συντρόφων, η αλληλεγγύη. Κάπως τελικά σε δένει με τους δικούς σου ο πόλεμος, παρόλο που η ταυτότητα του λέει πως διχάζει. Το Μαύρο Ταξίδι λοιπόν, ένα δημιούργημα της ομάδας Bijoux de Kant, είναι μια σοκαριστική μαρτυρία, ένα τεκμήριο του πολέμου στο χαρτί ενός απλού βοσκού. 

Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη της παράστασης, Γιάννη Σκουρλέτη, ο οποίος μας αποτύπωσε την έμπνευση και τη δημιουργικότητα πάνω στην οποία στήθηκε το έργο. Μια γεύση από τη συζήτησή μας:

Πως εμπνευστήκατε τη σκηνοθεσία της παράστασης. Ποιότητα είναι το κύριο χαρακτηριστικό της;

 

Αυτό το κείμενο βρέθηκε σε ένα παλιατζίδικο στην πλατεία Αβησσυνίας και το περιμάζεψε ένας αγαπημένος ποιητής, ο Μάνος Ελευθερίου και το εξέδωσε τη δεκαετία του 1980 σε ένα περιοδικό, στο “Τέταρτο” του Μάνου Χατζηδάκι. Σκέφτηκα ότι είχε πολύ ενδιαφέρον να γίνει αυτό το κείμενο παράσταση, γιατί δεν έχει ένα εθνικό αφήγημα να αφηγηθεί, αλλά την απλή ιστορία ενός ανθρώπου που βιώνει τα πράγματα με έναν πρωτογενή τρόπο. Μιλάει για την πείνα, τη δίψα, την απώλεια, με έναν τρόπο πολύ άμεσο και γλαφυρό. Μέσα από αυτό τον τρόπο, αναπτύσσεται το ζήτημα της ιστορίας όχι μέσα από μεγάλες ιδέες και μεγαλοϊδεατισμούς, αλλά με έναν πάρα πολύ απλό τρόπο.

 

 

Μιλήστε μας για την ενσωμάτωση του κωμικού στοιχείου στην ιστορία και πώς αυτό δένει με την μελαγχολία και τη λύπη του έργου. 

 

Νομίζω πως τις κωμωδίες πρέπει να τις αντιμετωπίζεις σαν δράματα και τα δράματα σαν κωμωδίες γιατί με αυτόν τον τρόπο, γίνεσαι πιο εύστοχος και αληθινός. Ο λόγος αυτού του απλού άγνωστου στρατιώτη που γράφει τις εμπειρίες του πάνω στο χαρτί, στην προσπάθειά του να γίνει επίσημος, γίνεται περισσότερο αστείος και αυτό είναι πολύ γοητευτικό γιατί πρόκειται για έναν άνθρωπο αγράμματο, που δεν έχει γνώσεις. Πούλαγε πρόβατα στο χωριό του και τον πήραν να πάει στον πόλεμο. Όταν το καταγράφει αυτό, το καταγράφει με έναν τρόπο “επίσημο” και αυτή η “επισημότητα” το καθιστά λίγο αστείο γιατί τα ελληνικά που γράφει δεν είναι σωστά. 

 

Πώς η μουσική συνοδεία εξυπηρετεί την αφήγηση;

 

Είναι βασικός παράγοντας η μουσική. Η μουσική αφηγείται μια ακόμη ιστορία εκτός από αυτή που αφηγείται ο λόγος. Εμείς ξεκινήσαμε από τα Σμυρναίικα και περάσαμε στο ρεμπέτικο και σε όλη τη μουσική διαδρομή του αιώνα. Ο Μάνος Χατζηδάκις, ο Τσιτσάνης, ο Θεοδωράκης…Όταν γίνεται η Μικρασιατική καταστροφή και έρχονται οι πρόσφυγες, φέρνουν μαζί τους και όλους αυτούς τους ήχους και η Ελλάδα βρίσκει μια νέα ταυτότητα. Αυτό έκανε η Μικρασιατική καταστροφή: Έφερε εδώ τις μουσικές αυτές και αναπτύχθηκε το ρεμπέτικο και λοιπά. 

 

 

Εσείς διαλέξατε τα τραγούδια;

 

Ναι, εγώ αλλά και στην πρόβα προκύπτουν πράγματα, ψάχνοντας.

Το απολαύσαμε και το ευχαριστηθήκαμε! Ήταν μια παράσταση που μας έβαλε σε σκέψεις: Να αναλογιστούμε τα δεινά μιας εμπόλεμης κατάστασης που δυστυχώς αποτελεί πραγματικότητα για πολλούς ανθρώπους σήμερα και να γνωρίσουμε την πορεία προς την τόσο πολυσυζητημένη Μικρασιατική καταστροφή. 

 

Ευχαριστούμε τον κ. Γιάννη Σκουρλέτη για την όμορφη συζήτηση, και την καλή μας φίλη Ελπίδα για τη συμβολή της στην διεξαγωγή της!