Στοιχεία ταυτότητας. Ένα κείμενο του Φάνη Καχριμάνη.
Στην εποχή της κρίσης η συζήτηση για τον αυτοπροσδιορισμό μας αποκτά μιαν ιδιαίτερη σημασία. Απόπειρες αυτογνωσίας και ανίχνευσης στοιχείων και χαρακτηριστικών,
απόπειρες κατανόησης του ίδιου του κοινωνικού μας εαυτού,
του τρόπου που συμπεριφέρεται και λειτουργεί.
Και στο βάθος η προσδοκία της δυνατότητας ρεαλιστικών προτάσεων
που θα πρόσφεραν κομμάτια ονείρου.
Ξεκινάμε τη συζήτηση αυτή στο ιστολόγιό μας
με ένα κείμενο του Φάνη Καχριμάνη, μαθητή της Γ΄ λυκείου.
Τον ευχαριστούμε πολύ για την προθυμία του να το θέσει στην κρίση όλων
και ελπίζουμε και με τη δική σας συμμετοχή να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση.
" Νεοελληνικά χαρακτηριστικά
" Νεοελληνικά χαρακτηριστικά
που προβληματίζουν
α. η εχθρική στάση απέναντι στο κράτος
Τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου νεοέλληνα αποτελούν συγκερασμό μιας μακραίωνης
α. η εχθρική στάση απέναντι στο κράτος
Τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου νεοέλληνα αποτελούν συγκερασμό μιας μακραίωνης
και πολυτάραχης ιστορίας, καθώς και αποτέλεσμα συγκυριών και αστάθμητων,
ιδιαιτέρων παραγόντων. Εκτός από κάποια χαρακτηριστικά που εκδηλώνονται
και αποτελούν θετικό συστατικό της προσωπικότητας του νεοέλληνα,
προκύπτουν και κάποιες ιδιότητες οι οποίες αμαυρώνουν τη συνολική εικόνα του.
Πιο συγκεκριμένα, ένα χαρακτηριστικό αποτελεί η εχθρική στάση
που διατηρεί απέναντι σε ο,τιδήποτε ανήκει στο κράτος.
Φαινόμενα βανδαλισμών της δημόσιας περιουσίας, υπεξαίρεσης του δημόσιου χρήματος
και καταπάτησης των χώρων που ανήκουν στις κρατικές δομές
συντείνουν στη διαπίστωση αυτή.
Η στάση αυτή αποτελεί απόρροια των ιστορικών συγκυριών
που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα.
Συνακόλουθα, η διαμόρφωση ενός «συλλογικού ασυνείδητου», κατά τον Κ. Joung,
πως το κράτος κι οι θεσμοί του απειλούν την ίδια την ύπαρξη του ατόμου,
αποτελεί απόρροια μακρόχρονων περιόδων κατοχής από ξένες δυνάμεις
οι οποίες διέθεταν ιμπεριαλιστικές τάσεις, με αποτέλεσμα ο Έλληνας
να αισθάνεται το κράτος ως ένα δυνάστη που αξιοποιεί αλλότριες μεθοδεύσεις εναντίον του. Έτσι, η νοοτροπία αυτή διαιωνιζόμενη από γενιά σε γενιά,
έχει οδηγήσει στην εντατικοποίηση του φαινομένου της δημόσιας περιουσίας.
β. η αποχή από τα κοινωνικά
β. η αποχή από τα κοινωνικά
και πολιτικά δρώμενα
Άμεση συνέπεια αυτής της εχθρικής στάσης απέναντι στις κρατικές δομές
Άμεση συνέπεια αυτής της εχθρικής στάσης απέναντι στις κρατικές δομές
αποτελεί η συνειδητή αυτή τη φορά αποχή του νεοέλληνα
από τα κοινωνικά και τα πολιτικά τεκταινόμενα.
Η αίσθηση κρατικής αλλοτρίωσης που σημειώσαμε παραπάνω
δημιουργεί στο νεοέλληνα πλήρη αδιαφορία για συμμετοχή σε θεσμούς
που υποστηρίζουν το εποικοδόμημα μιας αστικού τύπου δημοκρατίας.
Έτσι, μπορούν να εξηγηθούν επαρκώς τα μειωμένα ποσοστά συμμετοχής
στις εκλογικές διαδικασίες, σε συλλαλητήρια και γενικότερα σε μορφές κοινωνικής δράσης και αντίδρασης που προσπαθούν να μεταβάλλουν
την καθεστηκυία δομή των πολιτικών και κοινωνικών πραγμάτων.
γ. έλλειμμα κοινωνικής αγωγής
Επικεντρώνοντας την προσοχή περισσότερο στην καθημερινότητα του νεοέλληνα,
Επικεντρώνοντας την προσοχή περισσότερο στην καθημερινότητα του νεοέλληνα,
θα μπορούσε να διαπιστωθεί έλλειμμα κοινωνικής αγωγής.
Η έλλειψη αυτή εντοπίζεται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής,
όπως ο τρόπος οδήγησης και οι καθημερινές συναλλαγές ή οι διαπροσωπικές σχέσεις.
Η καθυστέρηση σε μία συνάντηση ή η παραβίαση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας πηγάζουν από την πλημμελή κοινωνική συνείδηση. Κι η έλλειψη αυτή της κοινωνικής συνείδησης
έχει ως αποτέλεσμα τη δυσχεροποίηση της ελληνικής πραγματικότητας
και τη δυσλειτουργία των πολιτειακών θεσμών, μιας κι οι παραβάτες
είναι αδύνατο να σωφρονιστούν νομικά, αφού παραβιάζονται άγραφοι εθιμικοί κώδικες.
Ο ρόλος της ανθρωπιστικής παιδείας
και του εκδημοκρατισμού των θεσμών
Βέβαια, η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων είναι απαραίτητη,
Βέβαια, η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων είναι απαραίτητη,
ώστε να εξυγιανθεί η νεοελληνική πραγματικότητα.
Αρχής γενομένης, πρέπει να τονιστεί ακαδημαϊκά αλλά και λειτουργικά
Αρχής γενομένης, πρέπει να τονιστεί ακαδημαϊκά αλλά και λειτουργικά
ο ρόλος της ανθρωπιστικής παιδείας. Στα πλαίσια ενός πλήρως φιλελευθεροποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου, υπερτονίζεται ο τεχνοκρατικός ρόλος της εκπαίδευσης,
ώστε να επιτευχθεί η μαζική παραγωγή καταρτισμένων επιστημόνων
που θα είναι ικανοί να ενσωματωθούν στο παραγωγικό κοινωνικό μοντέλο.
Αντίθετα, η ανθρωπιστική παιδεία μπορεί να εθίσει το άτομο
στις αξίες της δημοκρατίας και της άμεσης συμμετοχής, εξοπλίζοντάς το
με την κατάλληλη κοινωνική αγωγή, απαραίτητη προϋπόθεση
δημιουργίας δημοκρατικού διαλόγου.
Έτσι, η αύξηση στο ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων ανθρωπιστικού περιεχομένου
μπορεί να συμβάλει θετικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Σημαντικό ρόλο μπορεί να επιτελέσει και ο εκδημοκρατισμός
των ήδη υπαρχόντων θεσμών της αστικής δημοκρατίας.
Η δημιουργία τοπικών συμβουλίων που θα επηρεάζουν αποφασιστικά
τα συγκεντρωτικά δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, η διενέργεια δημοψηφισμάτων, αλλά και θεσμοί, όπως η Βουλή των εφήβων, συμβάλλουν προς την κατεύθυνση αυτή, διαμορφώνοντας πολίτες συμμετοχικούς, πολίτες που δε θα αισθάνονταν
ότι το κράτος εξυπηρετεί αλλότρια οικονομικά και εθνικά συμφέροντα,
αλλά ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι στην ουσία
αποτέλεσμα λαϊκών συναθροίσεων και πρωτοβουλιών.
Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί οι θεσμοί αυτοί να λειτουργούν
ανεξάρτητα από πολιτικούς ακκισμούς και αγκυλωτικές συμβάσεις
που περιορίζουν τη συμμετοχή των νέων στους θεσμούς αυτούς.
Υπάρχουν, λοιπόν, τρόποι, ώστε τα αρνητικά χαρτακτηριστικά
που εντοπίζονται στην προσωπικότητα των νεοελλήνων να μεταβληθούν,
κάτι που θα οδηγούσε στην εξομάλυνση των κοινωνικών δομών,
οι οποίες αποτελούν ερείσματα μιας υγιούς δημοκρατίας."
Φάνης Καχριμάνης
και για μια ακομη φορα κατανοουμε οτι ολα εξαρτωνται απο την Παιδεια, αλλα μαλλον καποιοι δε θελουν να προωθησουν την παιδεια σε αυτο το εθνος,στον απλο λαο, σε μας...!
ΑπάντησηΔιαγραφήμπορουμε ομως να την αποκτησουμε κ μονοι μας.. σωστα?
ωραιο το κειμενακι! πολυ ωραιο!
ΥΓ:Ο γαιδαρος στην εικονα μπηκε εντελως τυχαια να μαντεψω;
Γεια σου, Αλς,
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ότι δεν προωθείται, όπως γράφεις, η Παιδεία σ' αυτό τον τόπο είναι, νομίζω, πανθομολογούμενο.
Αν μπορούμε να την αποκτήσουμε μόνοι μας, είναι ένα θέμα που θα σήκωνε πολλή συζήτηση. Θεωρώ ότι, απελπισμένοι καθώς είμαστε από την εγκατάλειψη, προσπαθούμε να επινοούμε λύσεις που λογικά δεν πρέπει να ευσταθούν σε μια ευνομούμενη κοινωνία. Ο αυτοσχεδιασμός στην τέχνη είναι ωραίος, στο σχεδιασμό της εκπαίδευσης ας αναλαμβάνει ο κάθε παράγοντας την ευθύνη που του αναλογεί..
Κι εγώ νομίζω πως θέτει καίρια ζητήματα ο Φάνης.
Όσο για το γάιδαρο...τυχαίο, τυχαίο!
Δεν νομίζω ότι ο γαίδαρος ήταν τυχαίος.Κάτι συμβολίζει.Χρειάζεται ανάλυση.Όσο για τα υπόλοιπα είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει στη παιδεία με την ανθρωπιστική παιδεία που μαθαίνει στο άτομο πώς να συμπεριφέρεται και πως να αντιμετωπίζει την κοινωνία και τους θεσμούς της έχει διαρκώς μειούμενη σημασία αρχής ένεκεν φυσικά από την δεκαετία του 70 όταν άρχισαν οι πρώτες κινήσεις που αποκορυφώθηκαν από τους σημερινούς κυβερνώντες τη δεκαετία του 80.Το πιο τραγικό είναι ότι αυτοί που δημιούργησαν τα προβλήματα προτείνουν λύσεις που προκαλούν θυμηδία και οργή σε όποιους τις ακούνε.Αυτό φυσικά υπήρξε και η αρχή της καταπτώσεως της ηθικής τάξης και των λοιπών με αποτέλεσμα να απειλούμαστε σήμερα να εξαφανιστούμε από το ιστορικό προσκήνιο.Είναι θλιβερό και τραγικό και συνάμα ένας καθρέφτης για τη ζωή εμάς των νεωτέρων που πρέπει να τα βλέπουμε και δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη αν και από ότι βλέπω η ιστορία επαναλαμβάνεται και αν δεν συμβεί κάτι πολύ καταστροφικό που θα ξυπνήσει τους ανθρώπους χαίρι δεν βλέπω.Σας μαύρισα έ?Δεν πειράζει ελιναι απαραίτητο να κοιταζόμαστε και στο καθρέφτη της ψυχής μας που και που.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚ. Μ.ανεση μπορείτε να φέρετε αυτό του Θεωδοράκη στη τάξη?Είναι πολύ ωραίο και αξίζει να ασχοληθούμε με αυτό.Έ κυρίε καταπληκτικε καθηγητά?
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτοχαστικό και μεστό το κείμενο του Φάνη...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμβάλλοντας στον προβληματισμό για την αντιφατική φύση της ταυτότητας του νεοέλληνα,παραθέτω ένα απόσπασμα από πρόσφατο άρθρο του Γιώργου Δελαστίκ.
..."Στην πρωτοπορία της Ευρώπης,έβλεπαν την έκρηξη των νέων της Ελλάδας τον Δεκέμβρη του 2008 όλα τα μεγάλα ευρωπαικά έντυπα.Στους δρόμους της Αθήνας τότε έβλεπαν το μέλλον της Ευρώπης.΄΄Θα γίνει της Ελλάδας παντού΄΄ φώναζαν τότε στις διαδηλώσεις τους οι Γάλλοι μαθητές και ο Σαρκοζί έντρομος απέσυρε το νομοσχέδιο εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.....Δεν έγινε όμως της Ελλάδας στην υπόλοιπη Ευρώπη.Ακόμα χειρότερα,η Ελλάδα της νεανικής εξέγερσης έγινε η θλιβερή ΄΄Ελλάδα του μνημονίου΄΄.Απέραντη περιφρόνηση προς τους Έλληνες που έσκυψαν το κεφάλι,διαποτίζει πλέον τα ίδια έντυπα που εκστασιασμένα υμνούσαν με δέος την εξεγερμένη ελληνική νεολαία.
Το εξεγερτικό στοιχείο και ο ραγιαδισμός συνυπάρχουν και τα δύο ως γνήσια χαρακτηριστικά του Έλληνα.Εξαρτάται ποιο από τα δύο κυριαρχεί κάθε φορά,οπότε αναλόγως εισπράττει κανείς τον θαυμασμό ή τη χλεύη των άλλων λαών...."
ναι σωστα, διονυση! πιστευω πια πως εξερταται απο τον καθενα μας ξεχωριστα η αποκτηση της παιδείας που ορισμενες φορες ειναι ανάλογη με τη θέληση που διαθέτουμε!
ΑπάντησηΔιαγραφήΝίκο,
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτις δεκαετίες που γράφεις θέριεψε ο ατομισμός σε βάρος μιας ολοένα και πιο αδύναμης κοινωνικής συνείδησης. Οι λόγοι είναι πολλοί.
Φτάνοντας, όμως, στο σήμερα, συνειδητοποιούμε ότι η πιο δυναμική (ηλικιακά) γενιά, οι σημερινοί νέοι, έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει σ' αυτό το φθαρμένο και άγονο τοπίο. Θα είναι, φαντάζομαι, ιδιαίτερα δύσκολο να εμπνευστούν, να επανατοποθετήσουν αξίες και να επανατοποθετηθούν απέναντι στη ζωή.
Αισθάνεσαι ότι και η συγκυρία είναι ιδιαίτερα αρνητική. Μεγάλη η απογοήτευση και λίγες οι επιλογές.
Ωστόσο, παραμένει αίτημα μια διέξοδος, οι προτάσεις διαφυγής και αναστροφής αυτού του κλίματος και της πραγματικότητας είναι ΄σο ποτέ πιο αναγκαίες. Έτσι, τουλάχιστον, μου φαίνεται..
Άννα,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξέγερση και ραγιαδισμός..
Και δε μου λες, βρε Άννα, πώς τα καταφέραμε να παραπέσει η αληθινή μας μέρα "κάπου ανάμεσα Τρίτη και Τετάρτη"; Τόσο εξαφανίσαμε τις μέρες και μεγαλώσαμε το κενό;
Μήπως ανοίγεται μια χαραμάδα ελπίδας;
ΑπάντησηΔιαγραφήΑναζητείται λίγο φως και το βρίσκουμε σ΄αυτό το τόσο καλογραμμένο ταξίδι αυτογνωσίας!
Καιρός να αλλάξουμε!
Υ.Γ. καλώς όρισες Φάνη!
Θυμάσαι μήπως,Διονύση,εκείνο το τραγούδι των παλαιών πια δικών μας ημερών-που έλεγε "confusion will be my epitaph";Πού το θυμήθηκα τώρα ε;Για τις αληθινές μέρες που παράπεσαν ανάμεσα στην απέραντη χαύνωση τόσων και τόσων Τριτών και Τεταρτών ίσως.Μπορεί επειδή στροβιλιζόμαστε σήμερα σαν τα άτομα μέσα στον κενό χώρο [τι αποκαλυπτική που είναι η γλώσσα!]χωρίς να συνεχόμαστε έλκοντας κι ελκόμενοι,χωρίς να συγκροτούμαστε σε σώμα κοινωνικό.Δε βρίσκουμε-δεν ψάχνουμε καν;-το πολύτιμο στοιχείο της συγκόλησης.Έρμαια των αντιφάσεών μας,όπως προσπαθεί να τις φωτίσει ο Φάνης.Ζαλισμένοι,τρελοί κι αλλοπαρμένοι,εν πλήρει συγχύσει-και ναι!αθώοι.Δεν τα φάγαμε μαζί τους,και οι πιο αθώοι όλων μας είναι τα παιδιά μας,οι μαθητές μας.Ετοιμάζεται ήδη η περιφορά του επιταφίου τους.Μια ολόκληρη γενια θα χαθεί!-φωνασκούν οι φταίχτες χωρίς αιδώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι ωστόσο στη Μαρία Νεφέλη του Ελύτη πάλι,είναι κι εκείνο το ξόρκι [συνισταμένη ραγιαδισμού κι εξέγερσης-του τρόπου μας το μέτρο το άριστο]: "αν είναι να πεθάνεις,πέθανε-αλλά κοίταξε να είσαι ο πρώτος πετεινός μέσα στον Άδη!"
Άννα,
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι βέβαια το θυμάμια, Άννα,
να, όμως, που παίρνει άλλη διάσταση ακούγοντάς το σήμερα.
Δυστυχώς, οι διαπιστώσεις είναι κοινές-και βαριές. Ωστόσο, στρουθοκαμηλικά, δε θέλω να τις κάνω. Παραφράζοντας βέβηλα, αν είναι να πεθάνεις, μην πεθαίνεις.
Οι στίχοι του τραγουδιού:
The wall on which the prophets wrote
Is cracking at the seams.
Upon the instruments of death
The sunlight brightly gleams.
When every man is torn apart
With nightmares and with dreams,
Will no one lay the laurel wreath
When silence drowns the screams.
Confusion will be my epitaph.
As I crawl a cracked and broken path
If we make it we can all sit back
And laugh.
But I fear tomorrow I'll be crying,
Yes I fear tomorrow I'll be crying.
Between the iron gates of fate,
The seeds of time were sown,
And watered by the deeds of those
Who know and who are known;
Knowledge is a deadly friend
When no one sets the rules.
The fate of all mankind I see
Is in the hands of fools.
Confusion will be my epitaph.
As I crawl a cracked and broken path
If we make it we can all sit back
And laugh.
But I fear tomorrow I'll be crying,
Yes I fear tomorrow I'll be crying.
Κι η παραπομπή στο youtube.com: http://www.youtube.com/watch?v=pqMmTdZXzuM
Καλό βράδυ.